wel eens de belangrijkste factor ten gun
ste van ontmenging van de bedrijven zou
kunnen worden.
Tegenover de aantrekkelijke kanten, die de
specialisatie uit bedrijfseconomisch oog
punt ongetwijfeld heeft, stelt de Commis
sie ook enkele nadelen in de vorm van
hogere risico's.
Ten aanzien van de technische risico's
merkt zij op, dat deze voor een deel door
verzekering via de premies het karakter
van kosten kunnen krijgen. Voor de land
bouw zijn de mogelijkheden van verzeke
ring zeer beperkt; specialisatie zal de be
hoefte daaraan doen toenemen. Hier moe
ten wij aantekenen, dat dit niet alleen voor
de ondernemer van belang is, maar ook
voor de financier, zeker indien het eigen
vermogen beperkt is. Vorderingen op het
gebied van de teelttechniek, de waterbe
heersing, de dierziektebestrijding, enz.
doen de grootte van het technische risico
wel afnemen. Deze vorderingen zouden
bij voorkeur in een lagere premie tot
uiting moeten komen. De verzekering zelf
zou er niet overbodig door worden.
Economische risico's ziet de Commissie
vooral in de prijsfluctuaties van de pro-
dukten. Deze risico's zijn voor eenzijdige
bedrijven duidelijk groter. Onafhankelijk
van de vraag in hoeverre de prijsfluctua
ties van verschillende produkten elkaar
kunnen compenseren, meent de Commis
sie dat een zo stabiel mogelijk prijsniveau
van grote betekenis is voor een snelle aan
passing.
Ook wijst de Commisie op andere „risico-
bestrijdingsmiddelen", die in de toekomst
wellicht tot verdere ontwikkeling kunnen
846
worden gebracht. Zij denkt bijvoorbeeld
aan verdergaande economische machtsvor
ming binnen de produktietakken van de
landbouw, verdere integratie in de be
drijfskolommen en spreiding van afzet,
onder meer door ontwikkeling van nieu
we verwerkingsmogelijkheden.
Zij merkt op, dat het gemengde bedrijf
zijn risico over de bedrijfsonderdelen
spreidt, terwijl het eenzijdige bedrijf zijn
risico's in de tijd moet spreiden. Deze ver
ticale risicospreiding stelt echter bepaalde
eisen aan de financiering. Naarmate de
boer met meer vreemd vermogen moet
werken, wordt specialisatie bezwaarlijker.
In dit verband wordt ook gewezen op de
omstandigheid, dat grote fluctuaties in het
inkomen bij ons stelsel van inkomstenbe
lasting ernstige fiscale nadelen hebben.
Ons inziens zal de ondernemer zich de be
zwaren van een gering percentage eigen
vermogen terdege bewust moeten zijn. In
jaren met goede bedrijfsresultaten zal hij
naast reservering voor de te verwachten
aanslag inkomstenbelasting aan vervroeg
de aflossing de voorkeur moeten geven
boven een nieuwe uitbreidingsinvestering
tot aan de grens van zijn kredietmogelijk
heden.
In aansluiting hierop willen wij wijzen op
de omstandigheid, dat, in het bijzonder op
bedrijven waar de mesterij van varkens
of kuikens overweegt, reeds in verregaan
de mate financiering met vreemd vermo
gen mogelijk is, indien allerlei min ot meer
normale kredietvormen ten volle worden
benut. Hij de beoordeling van een aan
vraag tot financiering van hokken zal dan
