1689
hij in directe relatie staat tot
zijn afnemer cn dit leidt tot een
vertrouwen, wanneer hij ten
minste de omgang met de klant
goed verricht d.w.z. wanneer
hij de klant bedient zoals dit
voor deze het beste is. Dit is al
leen mogelijk, wanneer de mid
denstander zijn vak door en door
verstaat. De vakbekwaamheid
benevens de wil om de klant te
gerieven zijn de eerste vereisten
tot een duurzame stimulans van
de omzet. Wanneer deze eisen
niet vervuld worden zijn andere
middelen van weinig waarde.
Een van deze andere middelen
is de reclame. Dit middel is in
staat om nieuwe klanten te lok
ken, maar dit heeft alleen effect
als de zakenman ze ook weet
vast te houden. De reclame moet
weloverwogen en juist gericht
zijn. Ze moet afgestemd zijn op
de zaak, d.w.z. ze moet laten
uitkomen waardoor de zaak zich
van anderen onderscheidt en
niet alleen uitmonden in het
aanbieden van koopjes. Voorts
moet ze eerlijk zijn, d.w.z. moet
de verwachting, die gewekt
wordt ook inderdaad vervuld
worden. Reclame is geen kwes
tie van het opgeven van enkele
advertenties, maar moet volko
men overwogen en in overeen
stemming met de klantenkring,
die men wenst te bereiken, ge
voerd worden.
Een andere belangrijke factor
ter stimulering van de omzet is
gelegen in de vestigingsplaats.
Aan dit probleem, waaraan in
het grootbedrijf veel aandacht
besteed wordt, gaat men in het
midden- en kleinbedrijf dikwijls
teveel voorbij. En nu weet ik
wel, dat men dikwijls niet vrij
is in de keuze, doch ook in veel
gevallen is men tevreden als
men maar zit, met alle gevolgen
van dien. Wanneer men de mo
gelijkheid van plaatsbepaling
heeft dient deze volledig benut
te worden en zal er een studie
gemaakt moeten worden aan
gaande de juiste vestigingsplaats.
En dikwijls zal dan blijken, dat
men de concurrent niet moet
schuwen, maar juist moet op
zoeken. Met de concurrent be
doel ik niet zo zeer de collega
middenstander in dezelfde bran
che maar meer het grootwinkel
bedrijf. Juist door de tegenstel
ling tussen de onpersoonlijke
verhouding tot de klant, welke
in het grootbedrijf aangetroffen
wordt, en de persoonlijke ver
bondenheid in het kleinbedrijf
te illustreren en te tonen, kan
men een sterke concurrentiepo
sitie en wat zeer belangrijk is
een klantenkring van „blijvers"
opbouwen.
De stimulering van de omzet
betreft de inkomsten-zijde. Aan
de andere kant staat de vermin
dering van de lasten, zoals reeds
werd vermeld. Om dit te berei-
