1485
Toelichting: De gegevens over de middenstand zijn ontleend aan het rapport
van het Enkele financiële gegevens over de ondernemingen in
ambacht en detailhandel, Sociaal-Economische gegevens over het mid
den- en kleinbedrijf, no. 6, 1956 blz. 9. De verdeling van de grond naar
eigendom of geen eigendom is ontleend aan Statistisch Zakboek 1956,
blz. 50. De verdere onderverdeling bij de landbouw is berekend met be
hulp van de gegevens in rapport nr. 213 van het Landbouw-Economisch
Instituut: De financiële positie van landbouwbedrijven in Nederland,
1954, blz. 34.
Het verkregen beeld is merk
waardig analoog: globaal de
helft van landbouw en midden
stand bezit eigen grond resp.
bedrijfspand en van de eigenaars
heeft weer ongeveer de helft
een hypothecaire schuld. De an
dere helft heeft dus nog de mo
gelijkheid om een hypothecaire
lening op te nemen. Daaruit
moet men m.i. echter niet kon-
kluderen dat de middenstand
even grote kredietmogelijkheden
heeft als de landbouw. In de
eerste plaats zeggen de percen
tages uiteraard niets over de be
treffende bedragen, terwijl de
waarde van het onderpand in
de landbouw een andere beteke
nis heeft dan in de middenstand.
Dr. de Regt schrijft in zijn reeds
eerder aangehaalde studie:
„De mate waarin en het ge
mak waarmede hypothecair kre
diet kan worden verkregen,
hangt vooral af van de courant
heid en de aard van het onder
pand. De vraag naar boerderijen
is in de Nederlandse landbouw
van dien aard, dat grond en ge
bouwen doorgaans gemakkelijk
kunnen worden verkocht en in
dezelfde bestemming kunnen
blijven aangewend, indien tot
executie zou worden overge
gaan"
Dit laatste kan zeker niet in
deze stellige vorm van de mid
denstand worden gezegd; de
waarde van het hypothecaire
onderpand zal daar meestal zeer
sterk afhangen van de plaats
waar het zich bevindt en van de
ouderdom van het object. Bo
vendien zijn de huidige bouw
kosten vooral in de steden zo
exorbitant, dat de kosten van
een nieuw bedrijfspand slechts
voor een betrekkelijk klein deel
door hypotheek kunnen worden
gedekt.6)
Een vorm van zekerheid, die
in het landbouwkredietwezen
bijzonder belangrijk is (hoewel
in betekenis enigszins afnemen
de) is de borgtocht door perso
nen welke vooral voor de klei
nere kredietbedragen dikwijls
wordt toegepast. Deze zeker
heid past ook goed in het Raif-
5) Dr. J. T. P. de Regt t.a.p., blz.
104.
6) Vergelijk hierover het artikel van
Mr. Dr. A. F. H. C. Schrijvers over
„Het hypothecair krediet" in Klein
er Middenbedrijf, 2e jaargang, blz. 274
blz. 274.
