1454
maar werd bovenal een socio
loog avant la lettre en als zoda
nig de apostel der Brabantse
boeren, uit wier midden hij
voortkwam en onder wie hij le
venslang verkeerde.
In 1892 begon deze onver
schrokken geweldenaar zijn
apostolaat met een felle gese
ling van het bourgeois-kapitalis-
me, dat de boer dooddrukte.
Hij riep de priesters, de „aan
gewezen leidslieden van zwak
ken en hulpelozen" op om de
boeren te helpen, d.i. in de eer
ste plaats hen te doen loskomen
uit hun lijdzame schuchterheid"
(blz. 390-39I)-
En Rogier vertelt dan met
enkele woorden hoe in 1896 zo
wel de Nederlandsche (Christe
lijke) Boerenbond als de Noord-
brabantsche Christelijke Boe
renbond werden gesticht.
Men kan zeggen dat van den
Eisen van de N.C.B., waarin hij
officieel de functie van adviseur
vervulde, tot enkele jaren voor
zijn dood de spil was. Sinds de
oprichting stond hij geheel in
dienst van de agrarische bevol
kingsgroep, met name van de
Noordbrabantse boeren. Op
analoge wijze zou men ook van
andere belangrijke figuren kun
nen zeggen dat zij zich tot een
bepaald gedeelte van onze be
volking hebben gewend. Zo
heeft Poels zich, zoals bekend,
met name ingezet voor de Lim
burgse mijnwerkers. Maar men
krijgt bij het lezen van Hollen-
berg's boek toch de indruk dat
van den Eisen op het sociale
terrein niet een nationale figuur
is geworden, zoals Poels en bijv.
ook Ariëns, maar meer een spe-
cifiek-Brabantse persoonlijkheid
is gebleven. Deze indruk wordt
versterkt als men zich realiseert
dat van den Eisen tot 1918 se
cretaris van de Nederlandse
Boerenbond (dus van de over
koepelende organisatie der ge
westelijke bonden) was, doch
dat men over zijn activiteit in
deze functie bijna niets leest.
Behalve voor de N.C.B. heeft
van den Eisen ook grote bete
kenis gehad voor de boerenleen
banken tijdens hun oprichting
en de eerste periode van hun
activiteit. Wat zijn bronnenstu
die hem hierover opleverde had
de heer Hollenberg reeds ver
werkt in het eerste deel van het
gedenkboek, dat verscheen bij
het gouden jubileum van onze
centrale bank. Vooral het ont
staan van de beide centrale ban
ken in Utrecht en Eindhoven
werd daardoor veel duidelijker
dan voordien het geval was.
In het boek, dat wij nu bespre
ken, is de werkzaamheid van
van den Eisen voor de boeren
leenbanken slechts een onder
deel; Hollenberg bedoelde thans
een volledig beeld te geven van
alle facetten van zijn werk.
Men kan een biografie op
verschillende wijzen opzetten.
