9565
leden had doorgeleverd, bleek van zodanig slechte kwali
teit te zijn, dat in de drukke oogsttijd de landbouwmachines
warm liepen. De directeur van de C.C.A., Mr. Howard Cow-
den, overtuigde zijn Bestuur dat deze strop alleen hieruit
voortkwam dat de C.C.A. door haar leveranciers bedrogen
was en dat zulks zich in de toekomst niet zou herhalen wan
neer men een eigen fabriekje oprichtte waarin de C.C.A.
zelf smeeroliën en vetten zou mengen. Dit fabriekje kwam
er en het rendeerde uitstekend (1931). Gestadig groeide het
ledental van 6 in 1929 via 70 in 1931 en 258 in 1935 tot 463
in 1939. Toen echter na de crisisjaren de olieraffinaderijen
ook elders leveringskansen in overvloed zagen, gingen zij
de C.C.A. saboteren: juist in de drukke oogsttijd weigerden
zij geraffineerde olie fe leveren. Mr. Cowden bepleitte toen
de oprichting van een eigen raffinaderij. Ook deze raffina
derij kwam er (1940). Toen vreesden de oliemaafschappijen
concurrentie van de C.C.A. en zij weigerden ruwe olie te
leveren. De raffinaderij lag daardoor stil. Mr. Cowden be
pleitte daarop dat men zelf olie moest gaan aanboren: en
men ging olie aanboren. Men zocht oliebronnen, men kocht
olievelden, men legde pijpleidingen. In 1941 werd uit de ge
maakte winst een tweede raffinaderij gekocht, in 1944 een
derde, in 1949 een vierde. In 1952 felde deze C.C.A.
1700 leden (plaatselijke coöperaties met in totaal 500.000
leden-boeren), zij heeft 900 oliebronnen, 1500 km. pijplei
ding, vijf raffinaderijen, een houtzagerij, drie fabrieken voor
menging van kunstmest, vier veevoederfabrieken, een verf-
fabriek, een conservenfabriek, ze gaat bovendien in 1955 een
grote stikstoffabriek oprichten. De C.C.A. handelt dan ook
niet alleen in oliën en vetten, maar ook in kunstmest, vee
voeders, verf, landbouwmachines en -werktuigen, draad,
hout, autobanden en auto-accessoires, koelkasten, diepvries
apparaten, stofzuigers, radio's, wasmachines, blikgroenten en
andere levensmiddelen, tof zelfs tandenborstels toe: meer
dan duizend verschillende producten. Haar werkgebied is
thans 55 maal zo groot als Nederland. Pas in 1929 is deze
coöperatie haar activiteit begonnen.(pag. 58 e.v.).
Een dergelijk geval waarin een agrarische „consumers-
coöperatie" zich niet beperkt tot de handel in typische land-
bouwartikelen ontmoet men vaak in Amerika. De grote rol
van de techniek in de Amerikaanse landbouw heeft automa-
