8797
Nu kan men zeggen tegenover deze machtsconcentraties
moet dan de overheid maar optreden. Maar wat vermag de
overheid, behoudens onder abnormale omstandigheden en
in aperte gevallen, tegenover de bedrijtsconcentratie in hoog
gekapitaliseerde ondernemingen. En zeker, we kennen in ons
land een wetgeving op trust- en kartelwezen en zelf heb ik
het voorrecht voor het Ministerie van Landbouw zitting te
hebben in de z.g. Commissie Bedrijfsregelingen, die advi
seert over het verbindend of onverbindend verklaren van
ondernemersafspraken. En heus, ik kan U geruststellen, dat
de overheid waakzaam is en dat in de Commissie Bedrijfs
regelingen practisch uitsluifend aan de orde is het eventueel
onverbindend verklaren van dergelijke ondernemersafspra
ken. Maar in de diepgaande onderzoekingen van deze com
missie blijkf bij herhaling hoe groot de macht is van de be
sturen van deze kartels- en trusts- of contactorganen, die
in bepaalde bedrijfstakken op het punt van de prijszetting
alles voor het zeggen hebben. En natuurlijk de overheid
treedt op met het wapen van de onverbindend verklaring
maar let wel, dit wapen kan pas doeltreffend worden ge
hanteerd, indien sfrijd met het algemeen belang aanwezig
is. Eer dat het algemeen belang getroffen is, kunnen er al
heel wat boeren en tuinders onder de wielen zijn gereden
van de kolossen van stoomwalsen, zoals deze in het bedrijfs
leven door concentratie en ondernemersafspraken aan het
werk worden gesteld, want als regel wordt die strijd met het
algemeen belang geconstateerd niet in verband met een te
hoge prijs, doch om reden van de middelen, waarmede het
kartel tracht zijn leverings- en betalingscondities algemeen
gelding te doen verkrijgen, b.v. omdat daarbij de vrijheid
van bedrijfsuitoefening op niet toelaatbare wijze wordt be
knot. En dan als overheidsingrijpen boeren en tuinders
niet kan helpen, omdat het algemeen belang zulks niet ver
eist blijft er maar een deugdelijke remedie over: zelf de
handen uit de mouwen steken en vertrouwen op eigen sa
menwerking en daardoor macht tegenover macht stellen om
aldus bij te dragen tot een machtsevenwicht op basis waar
van bij de prijszetting ook in redelijke zin met de belangen
van boer en tuinder wordt rekening gehouden. De geëigen
de oplossing van deze tijd is dus om in de bedrijfstak zelf
hetzij in de handel van kunstmest of van veevoeder of van
