8796
daar kunt Gij U opwerken, tot wat de Nederlandse boer en
tuinder is en wat hij in de toekomst zijn moet: de etficient
werkende bedrijfsleider op een rationeel gevoerd boeren-
en tuindersbedrijf, die daarbij passend gebruik maakt van
alle hulpmiddelen die de moderne tijd kent, ook van zijn
eigen bedrijfscoöperatie.
Maar staan wij nog even stil bij de kwestie van de prijs.
Gelooft U nu werkelijk, dat het economisch leven vandaag
uit niets anders bestaat dan elkander braaf beconcurrerende
kleinhandelaren, die alsmaar concurreren en op niets anders
bedacht zijn dan al concurrerende steeds verder tegen nog
lagere prijzen te leveren?
Men moet wel een vreemdeling in het economische Jeru
zalem zijn, indien men niet beseft, dat heden ten dage het
vrije markt-mechanisme, dat is hef op vrije concurrentie
gebaseerde handelssysteem, niet eens zo zeer bedreigd
wordt vanwege de overheid als wel vanwege de regelingen
en afspraken, die door de ondernemers zelve worden ge
maakt. Meer dan de vrije concurrentie spreekt tegenwoordig
in het economisch leven de machtsvorming of de machts-
concenfratie, zoals die fot uitdrukking komt enerzijds in kar
tels en trusts, zoals deze ondernemersafspraken worden ge
noemd, en anderzijds in de hoog gekapitaliseerde bedrijven,
waarin het op elkander gestapelde kapitaal, trachtende in
bepaalde bedrijfstakken het voor het zeggen te krijgen, de
economische wetten naar zijn hand zet en lacht om de vrije
concurrentie.
Dat is de werkelijkheid van het economische leven ook
voor boer en tuinder, dat zij nl. als betrekkelijk zwakke een
lingen dreigen te worden doorgeknepen tussen de dictato
ren, die aan de eindpunten van het productie-proces zete
len: de georganiseerde consumenten, die via organisaties en
overheid een belangrijk woordje meespreken bij de prijs
bepaling van de producten voor boeren en tuinders ener
zijds en de leveranciers van grondstoffen en bedrijfsbeno-
digdheden anderzijds, die heus niet van plan zijn zich op
de offerbank van de vrije concurrentie op te offeren aan de
belangen van boeren en tuinders, maar heus elkander wel
weten te vinden om hun eigen belangen veilig te stellen en
liefst nog wat extra's aan boeren en tuinders te verdienen.
