8717
onze boeren! Zij hebben hun coöperaties in financiëel op
zicht zo sterk mogelijk willen maken en daarbij een aanzien
lijk betere credietwaardigheid bewerkstelligd, terwijl tegelij
kertijd het beroep op vreemde middelen verhoudingsgewijs
is verminderd. Aan de hand van de balansen blijkt dat de
productencoöperaties eind 1945 werkten met 16°/o eigen en
84% vreemd kapitaal, terwijl deze verhouding eind 1951 was
verbeterd tot 31% en 69%.
Niettegenstaande dit alles kan de huidige credietbehoette
van de Oostenrijkse landbouw en zijn coöperaties geschat
worden op 1,5 milliard schilling. Er ontbreken dus minstens
700 millioen schilling, waarvan ongeveer twee derden zou
moeten worden verschaft door de boerenleenbanken zelf.
Zelfs zonder deze belangrijke lacune te kunnen aanvullen,
moeten de Oostenrijkse landbouwcredietorganisaties momen
teel toch al 26% van de sommen die zij uitlenen verkrijgen
door ze zelf buiten coöperatieve kringen op te nemen en wel
hoofdzakelijk door operaties op de geldmarkt.
Deze stand van zaken bergt naast andere nog het volgende
ernstige gevaar in zich. De coöperatie is een bijzondere on
dernemingsvorm, een gemeenschap waarin overwegingen
van sociaal karakter een belangrijke rol spelen, en die als
zodanig van nature tegengesteld is aan de veel meer door
egoistische motieven bepaalde particuliere onderneming. In
dit geval komt het onvermijdelijk tot twee tegenover elkan
der liggende fronten, komt het tot wrijvingen en hoort men
het wapengekletter, niet alleen bij de strijd om de beginse
len, maar ook bij het afhandelen van de dagelijkse zakelijke
aangelegenheden. Hij die zelf al eens geldnemer was, weet
dat de geldgever altijd het recht heeft zijn schuldenaar zo
mogelijk van binnen nog beter aan te kijken dan van buiten,
wat, indien de schuldenaar zeer diep in het krijt staat, gemak
kelijk daartoe leiden kan, dat hij steeds meer onder controle
en beïnvloeding komt, terwijl hij steeds in het gevaar ver
keert de vrijheid te verliezen, om zijn zaken zelfstandig te
kunnen behandelen. De tegenwoordige financiële afhanke
lijkheid der coöperatieve credieforganisatie in Oostenrijk
kan, in het bijzonder gezien de omstreden positie van de
coöperaties en gezien het weinige aanzien dat zij genieten,
bij de kleinste verandering in het economische of politieke
