8597
Ongetwijfeld biedt het Amerikaanse coöperatiewezen tal
van voorbeelden, waarvan wij kunnen leren, zoals ook omge
keerd waarschijnlijk het geval is. Een studie, zoals thans door
onze studiegroep wordt gemaakt, blijkt omreden van de vele
aanknopingspunten, die het Amerikaanse coöperatiewezen
ten opzichte van Nederland biedt, alleszins gemotiveerd en
de moeite en kosten meer dan waard. Men leert niet alleen
zijn eigen problemen beter kennen. Ook de mogelijkheden
of onmogelijkheden, derhalve wat coöperatief kan en wat
niet kan, tekenen zich bij een dergelijke vergelijkende studie
duidelijker af. Van groot belang is daarbij, dat het Amerikaans
coöperatiewezen nog in volle ontwikkeling is. Het is betrek
kelijk jong, eigenlijk dateert het pas van omstreeks 1925. Dat
in aanmerking genomen, is voor Nederland, waarin het coö
peratiewezen tot op zekere hoogte is volgroeid, alhoewel
het voor verdieping en zeker voor rationalisering vatbaar is,
de opbloei van het Amerikaanse coöperafiewezen temeer in
teressant, omdat men hier frisse ideeën kan opdoen over ont
wikkelingsmogelijkheden. De honderden millioenen guldens,
die door de Nederlandse boeren in hun coöperaties recht
streeks of onrechtstreeks (door tussenkomst van de boeren
leenbanken) zijn belegd, wettigen deze studiereis volkomen,
omdat de leiders en toekomstige leiders (ook enige jongeren
maken deel uit van de studiegroep) voor hun hele leven zul
len kunnen profiteren van de ervaringen, die zij tijdens deze
reis hebben opgedaan. Toch gaat de betekenis van deze
vergelijkende studie verre uit boven de technische en orga
nisatorische ideeën, die men uit de Amerikaanse voorbeelden
kan opdoen. Niet in de laatste plaats ontleent deze reis haar
betekenis daaraan, dat wij hier het landbouwcoöperatiewe
zen werkzaam zien tegen de achtergrond van een grote ge-
integreerde markt, waar de afzetmogelijkheden eindeloos
schijnen en waar geproduceerd wordt, daar waar zulks met
de geringste kosten kan geschieden. Dit is voor Europa nog
toekomstmuziek alhoewel een werkelijkheid, waarmede wij
hebben rekening te houden, omdat, indien wij Eisenhower
letterlijk mogen naschrijven „Europa moet verenigd worden,
omdat het anders zou ten onder gaan". De verwerkelijking
van de les der studiereis bestaat derhalve niet daarin, dat
wij zouden moeten trachten Amerikanen of Amerikaanse coö-
peratoren te worden, maar dat wij moeten trachten Europese
