7729
deze groepen voor een belangrijk deel zouden zijn mogelijk
gemaakt door de daling van het reële inkomen van grote an
dere arbeidersgroepen, zoals de arbeiders in de grote stad,
de geschoolden en de kleine gezinnen. Werd mitsdien ver
laging van het consumptie-peil atgewezen, wel werd als doel
gesteld een zodanige opvoering van de productie, dat het
evenwicht in de betalingsbalans bij handhaving van het con
sumptie-peil van de sociaal zwakkere groepen en uitvoering
van de noodzakelijke investeringen zou worden verkregen.
Van arbeiderszijde werd derhalve de nadruk gelegd op de
verhoging van de arbeidersproductiviteit, waartoe de beper
king van het levenspeil van de arbeiders werd afgewezen,
omdat gebrek aan medewerking van de zijde van de arbei
ders, die bij verlaging van het consumptie-peil zou moeten
worden gevreesd, een ongunstige invloed op de arbeids
productiviteit zou uitoefenen. Hierbij dient wel in het oog te
worden gevat, dat het streven tot verhoging van arbeidspro
ductiviteit in arbeiderskringen niet altijd algemeen wordt ge
waardeerd. Het kan immers ook betekenen met minder ar
beiders hetzelfde produceren en er zou dan met hetzelfde
aantal arbeiders slechts dan meer mogen worden geprodu
ceerd, indien de werkgelegenheid elders wordt uitgebreid.
Uitbreiding van de werkgelegenheid vraagt echter investe
ring, waarvoor de nodige fondsen nauwelijks voorhanden
zijn tenzij van het bestaande apparaat een meer intensief
gebruik mogelijk zou zijn. Dit nu kan worden bereikt door
uitbreiding van het ploegenstelsel. Ongetwijfeld is het van
groot belang, dat men zich in de laatste tijd van arbeiders
zijde heeft uitgesproken voor een uitbreiding van dit stelsel,
teneinde te komen tot een verhoging van de arbeidsproduc
tiviteit. In het bijzonder voor het Ned. Verbond van Vakver
enigingen betekende zulks wel een grote ommezwaai in ver
band met hetgeen tevoren was geleerd. Ook andere midde
len tot verhoging van de arbeidsproductiviteit werden laat
stelijk onder de nood der omstandigheden niet langer afge
wezen, zoals onder bepaalde omstandigheden verlenging van
de diensttijd en een grotere differentiatie in de beloning ter
vergroting van het aanbod van geschoolde arbeidskrachten:
het tekort daaraan dient immers als een van de knelpunten
van de industrialisatie-politiek fe worden aangemerkt. Ook
