7384
kan schenken, maar bij ons in de regel slechts enkele jaren
wordt bekleed. Aan zijn gewichtige taak als Bewindsman
schonk Dr. Huysmans al zijn krachten. Reeds lijdende werkte
hij voort totdat hij letterlijk niet meer kon en plichtsbesef
hem tot aftreden noopte. Op de middaghoogte van zijn aan
beloften nog zo rijke leven werd hij tof God geroepen. Wij,
die hem hebben zien zwoegen en strijden en de vruchten
van zijn arbeid hebben genoten, blijven hem in oprechte
dankbaarheid gedenken.
Mijne Heren! Gij zoudt het wellicht niet vreemd vinden als
ik u thans in grote trekken de geschiedenis van Uw Bank ging
schetsen in haar voorspoedige ontwikkeling van een halve
eeuw. Maar het zou mij te ver voeren en veel zou ik trouwens
zeggen wat gij reeds meermalen hebt gehoord. Bovendien,
daarjuist kwam van de pers, als een kostelijke feestgave, hef
rijke Gedenkboek van de Heren van Campen, Hollenberg en
Kriellaars, een werk, ik ben er zeker van, dat gij straks met
graagte zult lezen en dat gretig zal worden geraadpleegd
door hen, die over tien jaren de feestrede zal mogen houden.
Geen weerstand wil ik echter bieden aan wat zich vanzelf
opdringt: een vergelijking van het verleden met het heden.
Gaan wij in de geschiedenis een halve eeuw terug, naar
de tijd dus, die de eerste Boerenleenbanken zag ontstaan,
dan ontmoeten wij een boerenstand, die in meer dan een
opzicht de middelen miste om vooruit te komen. Niet, dat hef
de boer aan arbeidslust ontbrak. Het tegendeel is waar.
Zijn beroep had hij lief en hij leefde eenvoudig en sober. Hij
miste echter de vrijheid, nodig om zich te roeren, afhankelijk
als hij was van de afnemers van zijn product. En wie zal de
boeren feilen, die gebukt gingen onder een schuld, aange
gaan vaak onder zware verplichtingen?
De Maatschappij van Landbouw en weldra ook de Boeren
bonden deden hun best, maar het duurde niet lang of zij
moesten ervaren, dat hun werk nauwelijks enige vrucht kon
dragen, zolang de boer niet een crediet kreeg, dat hem paste,
dus tegen redelijke rente, onder gemakkelijke voorwaarden
van aflossing en onopzegbaar zolang hij de overeenkomst
naleefde. Het verstrekken van zulk een crediet kon van de
particuliere geldschieter niet worden verwacht en van hef
