7370
theekbank te geraken. Toen omstreeks 1907 de voorschotten
percentsgewijze sterker toenamen dan de spaargelden en
door de belegging in hypotheken van een aanzienlijk ge
deelte der spaargelden de liquiditeit der boerenleenbanken
in het gedrang dreigde te komen, rees bij het bestuur der
Centrale Bank het denkbeeld, om uit gelden, te verkrijgen
door de verkoop van pandbrieven, aan de boeren een goed
koop en onopzegbaar grondcrediet te verschaffen en de
daartoe in hef leven te roepen organisatie aan de Centrale
Bank te verbinden. Na heel veel strijd en nadat het plan in
twee buitengewone algemene vergaderingen was besproken,
kwam in het jaar 1908, tien jaren na de oprichting der Cen
trale Boerenleenbank, de Boeren-Hypotheekbank tot stand,
zodat wij vandaag tegelijk met het gouden jubileum der Cen
trale Bank het veertigjarig bestaan der Boeren-Hypotheek
bank herdenken.
Het spreekt vanzelf, mijne heren, dat men zich bij deze her
denking afvraagt, of de instelling aan haar doel en aan de
destijds gekoesterde verwachtingen heett beantwoord. Mij
komt het voor, dat een instelling, die zich ten doel stelt de
landbouwers, uit op lange termijn door de plaatsing van
pandbrieven ter beschikking verkregen gelden, langlopend
grondcrediet te verschaffen, hetwelk bij een goed financieel
beleid uit op korte termijn opeisbare spaargelden niet kan
worden gegeven, een schakel vormt in ons landbouwcredief-
wezen, die daarin niet mag ontbreken. En in zoverre heeft de
oprichting der Boeren-Hypotheekbank zeker aan haar doel
beantwoord.
Op de vraag evenwel of de ontwikkeling van deze instel
ling ook heeft voldaan aan de verwachtingen, die bij de op
richting ervan werden gekoesterd, kan moeilijk een bevesti
gend antwoord worden gegeven. Ongetwijfeld zijn de boe
ren door de oprichting van onze Hypotheekbank in staaf ge
steld tegen een zeer matige rente een onopzegbaar grond
crediet te verkrijgen, maar een bijzonder grote vlucht heeft
de Hypotheekbank nooit kunnen nemen. Toen in de dertiger
jaren het totaalbedrag der uitstaande hypotheken de 8 mil-
lioen gulden overschreed, kon het een tijdlang schijnen, dat
zich voor de Hypotheekbank een grote toekomst opende.
Maar daarna begon dit totaalbedrag geleidelijk te dalen, om
