7219
VIJFTIG JAREN
door A. N. Fleskens, Voorzitter v. h. Bestuur der C. C. B.
Het einde der vorige eeuw moet, agrarisch gezien, geken
schetst worden als een periode van gisting en inwendige
spanning.
De landbouwende klasse leefde onder zwaren druk. Op
de klei de reactie-crisis volgend op de geldruimfe van
1850-1870; op het zand en hier stelle men zich vooral
hef zand voor zonder hef wonder van de kunstmest en met
het scharminkelig koetje in den potstal, de nog toege
nomen armoede; het weerlooze platteland openliggend voor
het werk van woekeraars in zijn verschillende vormen.
Doch als de nood het hoogste is, is de hulp Gods
hef meest nabij. Die hulp kwam en merkwaardigerwijs
zijn althans in den credief-sector overwegend man
nen van buiten den boerenstand daarbij hef instrument ge
weest. Die initiatieven op langen afstand beziende treft het
hoe het Raiffeisenplantje op Neerlands bodem gekiemd is
in een milieu, dat goeddeels vreemd was aan den land
bouw, in een sfeer van volkomen onbaafzuchfigheid, zelfs
belangeloosheid. Het is ons een behoefte dit altruïstisch ver
schijnsel op voorhand waardeerend te gedenken. En ook
willen wij in één adem de groofe bekwaamheid waarmede
deze mannen de zaak hebben aangepakt roemen. Een prak
tijk van vijftig jaren bevestigt de juistheid van hun inzichten,
maatregelen en voorschriften.
Het begon al dadelijk onder een gelukkig gesternte. De
uiterst scherpzinnige, heftige theoreticus in het witte habijt
werkte samen met den nuchferdenkenden, practisch orga-
niseerenden en voorzichtigen zakenman, beiden vormge
vend aan een gemeenschappelijk idealisme. Naast hen be
ijverden zich verscheiden eminente krachten om aan de
spanning, die zij op het platteland waarnamen, in eenzelfde
verband richting te geven.
Zoo vond de Raiffeisenbeweging hier te lande in 1898 -
nu vijftig jaar geleden ingang. Een meer gedetailleerde
beschrijving van deze wordingsfaze blijve den historicus
