6389
correctie-factor verre achter zich heeft gelaten. Dit
blijkt hieruit, dat in verschillende streken van ons land
en dat vooral ook in andere landen de coöperatieve on
dernemingsvorm op menig gebied de algemene onder
nemingsvorm is, terwijl het particuliere bedrijf een uit
zonderingspositie inneemt. Immers het feit, dat de coö
peratie hier en daar een krachtige positie inneemt, is
een bewijs ervoor, dat de factoren, waaraan de coöpe
ratie haar ontwikkeling dankt, geen reële factoren zijn,
welke pas gekend en gewaardeerd worden na een zorg
vuldig onderzoek. Een dergelijk onderzoek zou tevens
een antwoord kunnen geven op de praktisch even be
langrijke als theoretisch belangwekkende vraag, hoe het
grillig verloop kan worden verklaard van de lijn, die
de momentele grenzen van de toepassing van het be
ginsel der coöperatie aangeeft. Dit onderzoek zal de
wezenlijke kern kunnen uitmaken van de samenwer
king tussen theorie en praktijk, zoals deze in de instel
ling van dit bizonder lectoraat tot uiting komt, welke
samenwerking in een lang gevoelde behoefte voorziet.
In het tweede gedeelte van zijn rede stelde Dr. Frie-
terna vast, dat de vraag, in hoeverre in het stelsel van
de geleide economie en de beheerste prijsvorming voor
de coöperatie plaats zou blijken te zijn, slechts kan
worden beantwoord, nadat men heeft vastgesteld welke
correctieve betekenis de coöperatie ook in dit stelsel
zou kunnen hebben en welke de factoren zijn, die de
betekenis van de coöperatie doen uitgaan boven die
van correctiefactor. Voor wie door omstandigheden
niet in staat is op deze vraag een behoorlijk antwoord
te geven, moge, aldus spr., het naakte feit, dat het be
ginsel der coöperatie op velerlei gebied met succes is
toegepast, tot grote voorzichtigheid aanleiding zijn, ter
wijl op het gevaar van een ontwikkeling van georgani
seerd groepsegoïsme in het stelsel der geleide economie
uitdrukkelijk werd gewezen. In verband hiermede werd
gewag gemaakt van de betekenis van de coöperatie als
correctiemiddel tegen de ongewenste gevolgen van kar
tel- en trustvorming.
