3953
den georganiseerden boerenstand gegroeid en is voor
de ontwikkeling van het landbouwbedrijf vrije baan
verkregen.
Heden ten dage erkent men zelfs in de industrie
staten, dat de welvaart van den boerenstand de eerste
voorwaarde is voor een lichamelijk, geestelijk, zedelijk
en economisch sterke bevolking.
Aldus heeft de coöperatieve gedachte eene zegenrijke
werking gehad in alle landen, waar de bodemexploi
tatie door den boerenstand geschiedt. En al mogen de
vormen van organisatie in verband met de eigen bij
zonderheden van elk land verschillen vertoonen, toch
blijft overal als stuwende en scheppende kracht de ge
dachte ten grondslag liggen, dat ook de zwakken sterk
kunnen worden wanneer zij met vereende krachten
hun doel nastreven.
De liefde tot den naaste is de zon, die de boeren tot
den gemeenschappelijken arbeid heeft gewekt. De Raif-
feisengedachte is uit de Christelijke levensbeschouwing
ontstaan. Maar deze naastenliefde is vanuit de Christe
lijke landen ook bij de volkeren met andere godsdien
sten verbreid en heeft in de zedenleer van Confucius
en van Boeda een voedingsbodem gevonden, want ook
daar wortelt de coöperatieve gedachte in de hulpvaar
digheid voor den zwakken medebroeder.
Daar waar de ethische grondslagen ontbreken kan
de coöperatieve samenwerking niet gedijen. Het groot
ste gevaar voor het leven eener vereeniging is steeds
dan aanwezig, wanneer haar bestuur en hare leden hun
coöperatieve vereeniging nog slechts als een juridische
vorm, als eene onderneming welke het eigenbelang
moet dienen, beschouwen en wanneer zij vergeten, dat
ieder hunner zich slechts aan het gemeenschappelijke
vuur mag warmen, dat tot het welzijn van allen geza-
melijk is ontstoken.
Op dezen gedenkdag, wenden wij den blik naar de
plaats waar Raiffeisen eenmaal werkzaam was en naar
zijn laatste rustplaats in Neuwied.
