3952
Millioenen boeren van alle taalgroepen der aarde
kennen den naam van den man, wiens vijftigsten sterf
dag wij heden herdenken. Millioenen boeren herdenken
heden met ons den grooten filantroop en zijn werk.
Millioenen boeren hebben de zegenrijke werking on
dervonden van het coöperatief georganiseerde land-
bouwcredietwezen en de eng daarmede verbonden ver-
cenigingen voor aan- en verkoop en verderverwerking.
Wanneer ik heden tegenover Friedrich Wilhelm Raif-
feisen de vereering en den dank van de agrarische be
volking verkondig, dan ben ik overtuigd, dat ik het
gevoelen weergeef van millioenen boeren uit alle we-
relddeelen.
De gedachte aan onderlinge hulp in het credietver-
keer is in Duitschland ontstaan en zij is verbreid ge
worden door de aangrenzende landen van Europa zon
der onderscheid van taal en godsdienst; zij is doorge
drongen naar Noord en Zuid, naar Oost en West en is
zelfs door de oceanen niet weerhouden. In Noord- en
Zuid-Amerika, in Afrika en Australië en in Azië heeft
de coöperatieve gedachte wortel geschoten, zij bereikte
zelfs bijzondere resultaten in Japan.
Zooals de coöperatieve gedachte de inwoners van
een gemeente dichter tot elkander brengt en hen tot
een familie maakt, zooals door de met elkander in cen
trale organisaties verbonden plaatselijke vereenigingen
de gemeenten en gewesten onderling tot elkaar worden
gebracht door één gemeenschappelijk ideaal, dat de
tegenstellingen wegvaagt, zoo is ook datzelfde vereeni-
gingswezen een werktuig voor den arbeid in het alge
meen belang geworden, dat de volkeren tot elkander
brengt.
Het doorwerken der coöperatieve gedachte heeft niet
alleen overal het welvaartspeil der boeren verhoogd,
doch ook hun vertrouwen in eigen kracht versterkt.
Overal waar dit vereenigingsleven de boeren bij elkan
der heeft gebracht is hun gevoel van eigenwaarde groo-
ter geworden, is uit den zoo dikwijls geminachten en
uitgebuiten boer een gelijkwaardige medeburger van
