3886
en aan het geld de hoofdrol toebedeelde, neen, hij ver
kondigde overal dat zonder christelijke grondslag geen
verbetering mogelijk was.
Als einddoel van alle vereenigingen beschouwde hij
de zedelijke en de godsdienstige verheffing van de be
volking.
Daarom durfde hij ook als grondslag voor zijne
boerenleenbanken de onbeperkte aansprakelijkheid der
leden vragen. Want zonder christelijke liefde zou het
onmogelijk geweest zijn dat zoovele duizenden personen
onbeperkt aansprakelijk zouden blijven voor eene ver-
eeniging waarvan velen nimmer voordeel zouden
trekken.
Ook het kosteloos bestuur vordert opofferingsgezind
heid van de bestuursleden, die hun tijd beschikbaar
stellen, zonder belooning, ten dienste van den even-
mensch.
Nu de boerenleenbanken reeds meer dan 70 jaren be
staan, en het systeem der boerenleenbanken solied is
gebleken als zij goed bestuurd worden, nu gebeurt het
wel hier en daar dat men de christelijke grondslagen
door Raiffeisen met zooveel klem verdedigd, vergeten
is, maar toch moet de geest van christelijke, onderlinge
liefde bewaard blijven willen de boerenleenbanken aan
hun doel beantwoorden.
In Nederland zijn meer boerenleenbanken dan er ge
meenten zijn, want vele gemeenten, die meerdere pa
rochies omvatten, bezitten meerdere banken, wijl de
kring waarover de boerenleenbanken zich uitstrekken,
beperkt moet zijn.
Zoover we weten is in geen enkel land, ook niet in
Duitschland, de bakermat der boerenleenbanken, de
verspreiding zoo intens als in ons land.
En het goede, dat zij aan hare leden en aan de geheele
bevolking gebracht hebben, wordt algemeen erkend.
Daarom mogen wij den genialen en vooral den chris-
telijk-voelenden Vader Raiffeisen wel met groote dank
baarheid herdenken.
