3792
gebrek aan geldmiddelen en door gebrek aan vertrou
wen bij het publiek niet meer kunnen functioneeren
van het landbouwcredietwezen juist op het moment,
dat de landbouwer de hulp van zijn eigen credietwe-
zen het hardst noodig had; dit alles vergezeld van
executies en gedwongen eigendoms-verschuivingen.
Slechts wanneer wij ons dergelijke catastrofale ver
houdingen ten plattelande voorstellen welke wij te
eenen male in ons land ook in de slechtste jaren der
crisis niet gekend hebben kunnen wij begrijpen, on
der welke omstandigheden de drastische maatregelen
op het gebied der schuldverhoudingen elders tot stand
zijn gekomen. Costanzo drukt zulks zeer kernachtig uit
waar hij zegt, dat onder dergelijke culmineerende om
standigheden het vraagstuk der landbouwschulden, dat
naar zijn origine privaatrechtelijk is een publiekrechte
lijk karakter verkreeg en de tusschenkomst vereischte
van de Overheid, die zich niet langer afzijdig kon hou
den, daar eene verstoring der sociale en politieke orde
dreigde.
In het algemeen kan worden gezegd, dat de staten,
die in de agrarische schuldverhoudingen hebben inge
grepen, in drie groote groepen zijn te verdeelen:
1. landen, waar door zeer radikale maatregelen recht
streeks is ingegrepen om den schuldenlast te ver
lagen;
2. landen, waar weliswaar rechtstreeks in het schuld
vraagstuk is ingegrepen, doch op beperkte wijze en
minder radikaal, zonder dat op ernstige wijze de
schuldeischersbelangen zijn aangetast;
3. staten, die vooral langs indirecten weg of door eene
beschermende landbouwpolitiek de landelijke debi
teuren hebben geholpen, zonder de regelen van het
private contractenrecht aan te tasten.
Wij mogen ons gelukkig prijzen, dat de bedrijfstoe-
standen in den land- en tuinbouw van ons vaderland
in het algemeen zoodanig zijn gebleken, dat onze Re
geering zich door steun aan de prijzen der producten
