3296
nale productie-apparaat in stand te houden er tegen
moeten waken, dat de problemen niet te eng en niet te
technisch worden bezien. Niet te eng en niet te tech
nisch, opdat niet de producent worde beroofd van zijn
initiatief en opdat de zelfstandige kleine ondernemer
niet worde gedegradeerd tot een werktuig in de handen
van een niets ontziende crisisbureaucratie.
Het op te lossen agrarische probleem als nationaal
probleem kan onmogelijk louter van economische zijde
worden bekeken, doch dient als sociaal en als econo
misch probleem beide te worden bezien. Ik wil daar
mede zeggen M. d. dat het er niet om gaat een
svsteem uit te denken, waardoor de land- en tuinbou
wers enkel voor werkloosheid worden behoed en een
bescheiden gezinsinkomen krijgen toebedeeld om van te
leven, doch dat het naaste doel van onze agrarische
politiek moet zijn zooveel mogelijk te bereiken, dat wij
den land- en tuinbouwenden stand als stand en als vrije
groep in onze nationale eenheid blijven behouden.
De Overheid wake er dus voor, dat de eigenschappen
die onze agrarische bevolking tot een sieraad van ons
nationaal en economisch bestaan hebben gemaakt, door
een ondoelmatig ingrijpen niet wegkwijnen. Het zoo
sterk ontwikkelde particuliere initiatief, dat onze agrari
sche producten de wereldmarkt deed veroveren, de na
tuurlijke drang van den werker om de economische
belangen van zijn bedrijf, dit is van zijn gezin, te beharti
gen, de arbeids- en dadendrang, het uithoudingsvermo
gen, de spaarzin, het plichtsbesef, het gevoel van eigen
waarde en standsbewustzijn, de gehechtheid aan den
grond, kortom al die eigenschappen, die onzen boeren-
en tuindersstand als sociale groepeering hebben ge
maakt tot een der hoeksteenen van 't gebouw onzer
nationale eenheid, dit alles dient ook in het kader der
nu eenmaal noodzakelijke overheidsinmenging te wor
den gerespecteerd en zooveel mogelijk onaangetast te
worden gelaten.
Waar het eenigszins mogelijk is, onthoude de Over
heid zich van gedetailleerd ingrijpen in het binnenland-
sche ruilverkeer of zoo men wil in de binnenlandsche
