3079
daardoor voorkomen, wat niet wegneemt, dat er nog
ontzaggelijk veel blijft te doen voordat wij tot normale
verhoudingen in de wereld zullen zijn teruggekeerd.
En hier blijkt weer de groote samenhang, waarop ik
zoo straks doelde, die niet alleen een samenhang is
tusschen kinderen van één volk, maar een samenhang
tusschen de volkeren der geheele wereld. En nu is het
tragische van de tegenwoordige tijdsomstandigheden,
dat die samenhang onder den dwang van het oogenblik,
hoe langer hoe meer wordt verbroken en daar, waar
uitwisseling en vrij verkeer zou moeten zijn, juist hoe
langer hoe meer versnippering en opsluiting ontstaan.
Men vraagt zich met bezorgdheid af, of het hier ook
tot het alleruiterste moet komen, voordat er kentering
komt in de geesten. Ook onder het eigen volk in ons
land groeit in bepaalde kringen zelfs de tegenstand
tegen de toch zoo broodnoodige maatregelen die de
Overheid heeft getroffen, om de boeren en tuinders te
helpen. Er wordt gewezen op het vele geld, op de vele
millioenen, dat de steunmaatregelen aan ons volk kost,
maar ik meen, dat het goed is, het ook eens hier te zeg
gen, hoe er vergeten wordt, dat zelfs met deze steun
maatregelen door den land- en tuinbouw nog niet eens
de prijzen worden gemaakt, die in den vooroorlogstijd
als zeer normaal en allerminst als buitengewoon winst
gevend konden worden aangemerkt. En dan zijn de
lasten vergeleken met toen uitermate gestegen. Er wordt
bij die critiek te veel vergeten, dat de bevolking van
ons land niet het recht heeft ten koste van de boeren
en tuinders goedkoop te leven. En als dan ook de stem
men, die er opgaan, om aan de maatregelen tot steun
van den land- en tuinbouw geleidelijk aan meer en
meer te knabbelen sterker worden, dan meen ik, dat
een ernstig woord van bezinning op zijn plaats is. Wij
zullen er met alle kracht tegen moeten waken, dat de
gunstig werkende maatregelen, waardoor de totale in
eenstorting wordt verhoed, worden ondergraven en
ondermijnd.
Zeker wij mogen niet vergeten, dat andere groepen
der bevolking ook hun moeilijkheden hebben en wij
