3077
dorpsgenooten of de burgers van een provincie of van
hetzelfde land op elkaar zijn aangewezen, maar hoe
door het verbreken van den samenhang tusschen de
volkeren de moeilijkheden en de vraagstukken worden
vergroot.
Daarom M. d. V. meen ik, bij dit woord, dat ik ge
woon ben te spreken bij de toelichting van de Balans en
de Verlies- en Winstrekening en bij den terugblik dien
wij daarbij over het afgeloopen jaar plegen te geven,
niet te kunnen achterwege laten om ook deze groote
problemen, die wij niet kunnen ontgaan, onder de
aandacht van deze vergadering te brengen, zij het ook
zeer in het kort, en slechts in groote lijnen.
Hoe langer de crisis duurt, hoe meer het blijkt, dat
de belangrijke tak van volkswelvaart, de Land- en Tuin
bouw in den meest uitgebreiden zin van het woord,
van groote beteekenis is voor het algemeen belang. Het
oude spreekwoord: als het den boer goed gaat, gaat het
allen goed, heeft nog zelden zoo zijn waarheid en juist
heid bewezen als in den tegenwoordigen tijd. De voor
uitzichten van den land- en tuinbouw zijn dan ook
voor de maatschappij buitengewoon belangrijk en het
spreekt vanzelf, dat zij ook voor onze instellingen van
het landbouwcrediet, die er ten nauwste mede samen
hangen, van onmiddellijke beteekenis zijn. Al onze Boe
renleenbanken met hun belangrijk bedrag aan spaar
gelden, waaruit zoo talloos velen aan voorschotten zijn
geholpen, zijn ten nauwste verweven met het wel en
wee van het platteland.
Hoe is nu de toestand? Wij mogen ons daarvan toch
wel eens even, zij het in vogelvlucht, rekenschap geven.
Wij zijn dat verplicht. Een feit is. dat onze land- en tuin
bouw in 1928 een opbrengst aan bodemproductie heeft
gegeven van ongeveer 1500 millioen gulden. Daarvan
werd een bedrag van ongeveer 725 millioen, dus onge
veer de helft, geëxporteerd. Als wij nu zien, dat dit
cijfer van den export is ingeschrompeld tot iets meer
dan V» van toen, d.w.z. tot ongeveer 250 millioen gulden,
dan meen ik, dat dit cijfer alleen reeds spreekt en
duidelijk spreekt van de moeilijkheden, die de land- en
