het particuliere voordeel van den enkeling ,want het zou
een veel grooter nadeel zijn, als het vertrouwen in de
Boerenleenbanken als oersolied spaarlichaam en veilige
voorschotbank, zou verminderen, dan dat sommigen
tengevolge van de crisis zouden ten onder gaan. Ik meen
dus, dat hier slechts één duidelijke grens kan worden
getrokken, en die is, dat de Boerenleenbanken er niet
aan kunnen beginnen, uitleeningen te verstrekken, die
risico medebrengen. Wil de overheid ter voorkoming
van latere uitbreiding der armenzorg, regelingen treffen,
waarbij zij het risico overneemt en de Boerenleenban
ken alleen haar apparaat en haar geld zonder gevaar
ter beschikking stellen, dan zal zij steeds op onze volle
medewerking kunnen rekenen. Dit is zoo vanzelfspre
kend, dat ik daarop niet verder behoef in te gaan.
Het spreekt overigens vanzelf M. d. V. dat ook wij
met bezorgdheid de verdere ontwikkeling van de land
bouwcrisis in verband met de algemeene wereldmalaise
blijven volgen. Ook wij zijn voorstanders van alle doel
treffende maatregelen, die genomen kunnen worden,
om de gevolgen van die crisis zooveel dat kan, weg te
nemen. En dan is er één groot lichtpunt, voor zooverre
het onze organisatie in haar algemeenheid betreft, n.1.
dat onze Banken in de overgroote meerderheid gelegen
zijn in de gebieden, waar het gemengde bedrijf hoofd
zaak is. De geschiedenis der vorige landbouwcrisissen,
ik denk daarbij aan den tijd na de Napoleontische oor
logen en de jaren na 1880, heeft duidelijk doen zien, dat
het, zooals ook theoretisch kan worden vastgelegd, ook
practisch is bewaarheid geworden, n.1. dat het vooral de
eenzijdige bedrijven zijn, die het zwaarst getroffen wer
den. De ontwikkeling der tegenwoordige crisis wijst in
dezelfde richting, en al zijn de omstandigheden van om
streeks 1820 en 1880 telkens anders dan de huidige con
junctuur, waarbij niet alleen de veranderde productie
methoden, maar ook de totaal gewijzigde wereldverkeer-
problemen een belangrijke rol spelen, toch heb ik de
overtuiging, dat de gevolgen der crisis, waarin wij ons
bevinden, ook voor het algemeen en dus ook voor de
gemengde bedrijven, minder zwaar zullen zijn, al was
2380
