tracht wordt eruit te halen, wat er te halen is; er is
zoogenaamd deskundige en intensieve exploitatie. Er
is een omzet van vele duizenden, maar winst is er niet;
het is zelfs de vraag of er een eenvoudig bestaan ge*
wonnen is. Het stemt niet tot tevredenheid, wanneer
zoo de uitkomsten zijn, waar per hektare zooveel in het
bedrijf gestoken is. Wanneer tot 250 gïd. per hektare
besteed wordt, en dan alleen aan posten, die in jaren
van middelmatige prijzen behoorlijk met winst terug*
komen, dan is dat wel een bewijs, dat bij de boeren vlot
werken niet gelijkbeteekenend is met vlot verdienen.
Zoo is het niet in orde. Het moet anders en beter
worden. Licht komt bij achteruitgang en verarming de
moedeloosheid, de ontevredenheid. In alle tijden zijn
die menschen het gevaarlijkst, die aan lager wal geraakt
zijn en niets meer te verliezen hebben.
Een boer telt den arbeid niet, ook wanneer de uit*
komst maar zeer matig is, en het moet bijzonder erg
worden, voordat hij de handen moedeloos in den schoot
legt.
Gelukkig, wie nu kundig en ijverig en door nauw*
keurige boekhouding volkomen inzicht heeft in zijn be*
drijf. Alleen wie kennis heeft van planten* en dieren*
leven en door ervaring en proeven de eigenschappen
van zijn grond heeft geleerd, weet op de voordeeligste
manier de vruchtbaarheid van zijn land en vee te benut*
ten. Nu vooral is het onverbiddelijke noodzakelijkheid
eenerzijds aan iederen boer, vooral aan de jongeren, de
gelegenheid te bieden nuttige landbouwkennis op te
doen, anderzijds deze gelegenheid met ijver waar te
nemen. In dezen tijd van hoogen ernst kan anders licht
bewaarheid worden het oude spreekwoord, dat tegen*
woordig in nog veel sterkere mate waarheid is dan
vroeger: „Een domme boer blijft geen boer".
Er is nog een ander middel, om door de ongunstige
tijden heen te komen. Het is hetzelfde als men in Gods
wondere natuur elk jaar beleeft, wanneer de barre win*
tertijd aan vele diersoorten geen voldoende voeding
meer biedt. De das, de marmot, de kruipende dieren,
vele insecten, die in den rijken zomertijd volop genoten,
2230
