2003
dustriecentra een stuk brood te verdienen. Dit geldt
zoowel voor de ondernemersdandbouwers zelf als voor
de landarbeiders en eenveneens voor die categorie
dorpsbewoners, welke zijdelings van den Landbouw
moeten bestaan (dorpsambachtslieden, dorpswinkeliers
en derg.).
Een gevolg hiervan is een ongezonde groei in bevob
king van de groote steden. Ook dit toonden de statiss
tieken duidelijk aan. Stelt men het cijfer der bevolking
in Nederland in 1840 op 100, dan is dit in 1920 gestegen
op 240, maar voor de gemeenten met 100.000 en meer
inwoners vindt men dan het cijfer 413, voor die van
50.001100.000 het cijfer 279, voor die van 20.00150.000
het cijfer 330.
De gevolgen van deze onrustbarende verplaatsing der
bevolking van het platteland naar de abnormaal in om<
vang toenemende steden zoowel in godsdienstig=zede=
lijk als in sociaal en economisch opzicht zijn voldoende
bekend en worden algemeen ook door ons als ges
vaarlijk voor de orde en de rust in den Staat erkend.
Een van de oorzaken en wellicht de eerste van
deze ongewenschte volksbeweging meenen wij te moes
ten zien in het gebrek, het steeds toenemend gebrek aan
cultuurgrond. Het is dus duidelijk, dat hierin moet wors
den voorzien en dat met alle kracht moet worden ges
werkt om de beschikbare oppervlakte cultuurgrond uit
te breiden, ten einde zooveel mogelijk een bestaan te
bieden aan de aangroeiende plattelandsbevolking.
Wij zien geenszins voorbij en wij erkennen het
dankbaar dat de Regeering reeds verschillende maats
regelen getroffen heeft, plannen uitvoert en het partis
culier initiatief in dezen aanmoedigt en steunt, om rechts
streeks of zijdelings in het bestaande gebrek eenigers
mate te helpen voorzien. Maar de vraag mag worden
gesteld of er nog niet meer zou kunnen worden gedaan.
Immers verschillende Staatsbemoeiingen op dit gebied
zooals b.v. het grootsche, bewonderenswaardige
werk der droogmaking en inpoldering der Zuiderzee
zullen eerst na vele jaren effect sorteeren. En de nood
is zoo grcot, ook juist in dezen tijd. Er moet oogens
