1344
gebracht. En door het beschikken over geld, als dit
noodig was, hebben ook grootere bedrijven goede zaken
kunnen maken.
De verbeterde toestand van landbouwers en tuin*
ders sinds het einde der vorige eeuw, is aan vele fac*
toren te danken; aan de Boerenbonden, die de christe*
lijke saamhoorigheid bevorderden en hoogere ontwik*
keling brachten; die landbouwonderwijs verspreidden
en de meest verscheiden coöperaties op uitgebreide
schaal mofelijk maakten. En onder die verschillende
coöperaties nemen zeker de crediet*coöperaties in den
vorm van Boerenleenbanken en Boerenhypotheekbank
een zeer voorname plaats in.
Het aantal kleine en kleinere bedrijven is in den loop
der jaren toegenomen, zooals de statistiek aanwijst.
1888
164.878
74.589
34.088
30.004
1898
169.659
80.279
34.402
29.335
1904
182.566
92.693
34.798
29.797
1910
209.156
109.605
41.439
30.821
1921
221.649
112.607
48.945
34.509
De toename der kleinere bedrijven van 15 Hectaren
doet zich voornamelijk voor in de Provincies Noord*
en Zuid*Holland en in Friesland, voor het overgroote
deel ten gevolge van de uitbreiding van het aantal tuin*
ders, die op een geringe oppervlakte gronds een goed
bestaan kunnen vinden.
Daarentegen valt er eene groote afname van het aan*
tal bedrijven van 15 Hectaren in Limburg en Noord*
Brabant waar te nemen, en eene toename van het aan*
tal grootere bedrijven, wat wij als een vooruitgang
meenen te mogen beschouwen, wijl in deze provincies
landbouw hoofdzaak is, en bedrijven van minder dan
5 H.A. niet voldoende loonend zijn voor een gezin.
Een bijzonder gunstig verschijnsel is, dat de opper*
Jaar.
Totaal
aantal
bedrijven.
BEDRIJVEN VAN
1—5 H.A.
5—10 H.A.
10-20 H.A.
