Pater van den Eisen is het eerste op de bres gespron*
gen voor den Boerenbond, toen er gevaar bestond, dat
deze nieuwe Bond neutraal zou worden, zooals de Maats
schappijen van Landbouw waren.
Met zijn diep en kinderlijk geloof besefte hij te goed,
dat alle neutraliteit uit den booze is, en vooral in het
vereenigingsleven. Wie de toestanden wil verbeteren
moet beginnen met de godsdienstige en zedelijke ver*
nieuwing, anders zullen de stoffelijke verbeteringen
wellicht wel eenige meerdere welvaart maar zeker niet
meer waar geluk brengen. Van deze gedachte ging de
geheele Boerenbond uit, en Pater van den Eisen was de
heraut, de onversaagde verdediger van deze beginselen.
En dat met de verheffing van den boerenstand op gods*
dienstig en zedelijk gebied ook de stoffelijke verheffing
niet enkel mogelijk, maar juist daardoor het gemakke*
lijkste is, heeft de Boerenbond bewezen. Maar hadden
wij toen ter tijd geen mannen gehad zooals Pater van
den Eisen, die hun stoere werkkracht en onverzettelijke
geestdrift in den dienst hadden gesteld van den, in
den beginne zoozeer bestreden Boerenbond, dan zou
men, menschelijkerwijze gesproken, thans niet bogen
kunnen op onze sterke Boerenbonden en onze talrijke
krachtige landbouwinstellingen.
Het mag wel providentieel heeten, dat Pater van den
Eisen, die Rector van een Gymnasium en archivaris door
aanleg was, zich plotseling zoozeer voor den boeren*
stand ging interesseeren. Wel was het begrijpelijk, dat
iemand, die zelf uit den boerenstand voortkwam, die met
eigen oogen de onderdrukking en de ellendige econo*
mische toestanden bij de boerenbevolking waarnam, niet
onverschillig bleef toezien, vooral als men het strijdlustig
karakter van Pater v. d. Eisen kende; maar dat iemand
zijn vroegere liefde tot hoogere studie en oudheidkun*
dige onderzoekingen zoo goed als geheel ter zijde zet,
om zich uitsluitend aan de verheffing van den boeren*
stand te wijden, ja, dat heeft dikwijls onze bewondering
en verwondering gewekt, en wij danken den Hemel dat
Pater van den Eisen zulks gedaan heeft.
Vanaf het oogenblik, dat Pater van den Eisen zich
1022
