265
„eene organisatie als de Roomsch*Katholieke
„Kerk was in staat in het Zuiden van ons land
„een gansch systeem van landbouwcrediet als
„het ware te voorschijn te tooveren, en daar*
„mede aan het Noorden de mogelijkheid en het
„nut van deze boerenleenbanken te leeren."
Bij de oprichting van den Boerenbond en van de
Boerenleenbanken bestonden ook bij de arbeiders*
beweging „christelijke" bonden, die eveneens een groo*
ten vooruitgang beteekenden, vergeleken bij de neutrale
of socialistische vereenigingen. Maar langzamerhand
kwam er meer klaarheid in de ideëen, en verwachtten
de meesten meer kracht van confessioneete dan van ge*
mengd*christelijke vereenigingen, om de wankelende
grondslagen van de maatschappij te stutten. Bij alle
standen, bij de werklieden, bij de middenstanders, bij
de werkgevers ontstonden specifiek Katholieke ver*
eenigingen en bij enkele standen werden ook specifiek
protestantsche vereenigingen opgericht. Ook de land*
bouwende stand onderging deze evolutie, en zoo hebben
wij gezien, dat de Christelijke Boerenbond, waarin toch
bijna uitsluitend katholieke land* en tuinbouwers ge*
organiseerd waren zich hervormd heeft tot een Katho
li eken Bond, terwijl eveneens een Christelijke Boeren*
en Tuindersbond, uitsluitend voor protestanten werd
opgericht.
Ook de boerenleenbanken ondergingen den invloed
dezer beweging, en in de laatste jaren zijn verschillende
boerenleenbanken opgericht die als eisch voor het lid*
maatschap stelden, dat men den katholieken godsdienst
belijde.
Wat het buitenland betreft, België heeft als eisch voor
het lidmaatschap eener boerenleenbank dezelfde be*
palingen als wij in ons land hebben. Art. 6 bepaalt, dat
slechts zij leden kunnen worden der boerenleenbank,
die godsdienst, familie en eigendomsrecht als de grond
slagen der samenleving erkennen, en er hun gedrag naar
Landbouwcoöperatie in Nederland, bl. 108.
