De kracht
van de
coöperatie
rabo denktank
Hoofd directoraat Kennis en Economisch
Onderzoek Wim Boonstra over de sterkte van
de coöperatie en het functioneren ervan in de
financiële maatschappij.
De Rabobank is een coöperatieve bank. Met een kleine 140
aangesloten banken en ruim 1,8 miljoen leden is de bank diep
verankerd in de Nederlandse samenleving. De Rabobank is ook
een sterke bank. Zij heeft de financiële crisis die in 2007 begon
en nog steeds niet is uitgeraasd goed doorstaan. Rabo wordt door
velen gezien als een van de veiligste banken ter wereld. Een betere
reclame kan het coöperatieve model zich niet wensen.
Het voorbeeld van de Rabobank staat niet op zichzelf. In het
algemeen kan worden gesteld dat coöperatieve banken de
crisis relatief goed hebben doorstaan. Dat is velen niet ontgaan.
Mede daardoor zal het jaar 2012 in het teken staan van het
'VN Jaar van de Coöperatie'. Maar wat is nu eigenlijk de kracht
van de coöperatie? In de huidige crisis is vaak gewezen op de
sterke balans van de Rabobank, waardoor zij forse klappen kon
opvangen. Dat moge waar zijn geweest in de jongste crisis, maar
het verklaart niet dat in de jaren twintig van de vorige eeuw in
ons land coöperatieve banken de toenmalige crisis veel beter
doorstonden dan hun commerciële collega's. Indertijd waren de
Raiffeisen- en Boerenleenbanken relatief zwak gekapitaliseerd.
Toen was het de kwaliteit van het krediet dat doorslaggevend
was. In een lokale coöperatie leende je uiteindelijk toch geld
van je buren en familie en de groepsdruk zorgde voor een hoge
betalingsmoraal. En voor risicomijdend gedrag, want met het geld
van buren en familie neem je geen onnodige risico's.
Wereldwijde reikwijdte
De Rabobank anno 2011 is natuurlijk in veel opzichten niet
meer vergelijkbaar met de lokale kredietcoöperaties van
pakweg honderd jaar geleden. De lokale banken zijn groter en
professioneler en Rabobank Nederland heeft met Rabobank
International en de dochterinstellingen een wereldwijde
reikwijdte. Toch heeft de organisatie in veel opzichten nog steeds
de cultuur van de vroege Railfeissen- en Boerenleenbanken.
Dat komt nog altijd door de worteling van de lokale banken
in hun gemeenschap, en de governance die de lokale banken
op hun beurt weer uitoefenen op Rabobank Nederland. Die
governance is strakker dan bij beursgenoteerde banken. Anders
dan aandeelhouders zijn de beslissers bij de Rabobank direct
betrokkenen die genomen besluiten zelf moeten implementeren.
Dat garandeert een zorgvuldige besluitvorming en, belangrijker
nog, dat er snel wordt bijgestuurd als zaken niet goed gaan.
Verder is de groep betrokken stakeholders groot. Dat verkleint de
kans op interne machtsconcentraties. De Rabobank is een zeer
democratisch geleide organisatie.
Stabiele factor
De stabiliteit van de Rabobank kent vele facetten. Financieel
solide, niet beursgenoteerd (geen toevallige bijkomstigheid, maar
een bewust besluit), een hoge betalingsmoraal bij klanten en
een nuchtere mentaliteit; ieder aspect draagt bij aan de kracht
van de Rabobank. De aanwezigheid van een financieel krachtige
coöperatie draagt ook bij aan de stabiliteit van het financieel
bestel. Dat is overigens niet eens zozeer een verdienste van het
coöperatieve model op zichzelf. Het is juist belangrijk dat een
financieel bestel banken met uiteenlopende oriëntaties kent.
Want een financiële monocultuur is inherent instabiel, maar hoe
sterker de risicoprofielen van banken uiteenlopen, des te stabieler
is het systeem.
Reden genoeg om ook in het Jaar van de Coöperatie het
coöperatieve model eens goed voor het voetlicht te brengen.
BANK IN BEWEGING 35
