Een idee verovert de wereld historie llotli jjfr Ju uw»*. wntity, SStoa- Joke Mooij, bedrijfshistoricus De coöperatieve Rabobank is gegrondvest op het idee van Friedrich Wilhelm Raiffeisen (1818-1888). Diens boek Die Darlehnskassen-Vereine als Mittel zur Abhilfe der Noth der landlichen Bevölkerung; sowie auch der stadlichen Handwerker und Arbeiter uit 1866 gaf de kredietvereniging volgens het Raiffeisen-model grotere bekendheid. Het idee van Raiffeisen sloeg aan. Nog tijdens zijn leven veroverde het idee van een kredietvereniging op coöperatieve grondslag misschien niet de wereld, maar dan toch in ieder geval Europa. Ook in Nederland sloeg het idee aan. Toch zou het nog enige tijd duren voordat het coöperatief georganiseerde kredietwezen daadwerkelijk gestalte kreeg. Een belangrijke stap hierin was het rapport van de Staatscommissie voor den Landbouw (1886), waarin werd gewezen op de noodzaak van een speciaal op de landbouw gericht coöperatief kredietwezen. In 1896 ontstond in Lonneker de 'Coöperatieve Landbouwersbank en Handelsvereeniging'. Die zou de geschiedenis ingaan als de eerste 'echte' boerenleenbank van ons land. Dit voorbeeld vond brede navolging. Gestimuleerd door onder meer de boerenbonden en de katholieke geestelijkheid nam het boerenleenbankwezen in ons land een hoge vlucht, vooral in de provincies Brabant en Limburg, waar pater Van den Eisen en mgr. Van der Marck de grote wegbereiders waren. Beiden speelden eveneens een belangrijke rol bij de totstandkoming van een overkoepelende bankorganisatie. Uiteindelijke zouden er twee ontstaan: de neutrale Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank in Utrecht en de katholieke Coöperatieve Boerenleenbank in Eindhoven - beide in 1898. De twee centrale organisaties propageerden door heel Nederland de nieuwe vorm van kredietverlening aan de agrarische sector. Met bijna 1.300 aangesloten banken waren beide bankorganisaties in de jaren dertig al stevig geworteld in de plattelandseconomie. Toch was het groei tegen de verdrukking in. En bestond brede scepsis over de robuustheid van dit bankmodel, die pas verminderde toen bleek dat de boerenleenbanken zowel de bankencrisis van de jaren twintig als de crisis van de jaren dertig zonder noemenswaardige problemen hadden doorstaan. Ut mtti ai* oud) «rMfcr. !Wetiuim Mg ff- ®- HiiMltn. r"« 8f«r,g t„ tè, 1*66. ••'«ffer'f#», Van het financiële buitenbeentje van het platteland hadden de coöperatieve banken zich ontwikkeld tot een stabiele factor in het financiële bestel. In ons land, maar ook in landen als Duitsland, Frankrijk en Italië, zijn zij prominent aanwezig. In Afrika zijn zij in opkomst. Maar in een wereld die steeds meer op Angelsaksische leest werd geschoeid en waar aandeelhouders de dienst uitmaakten, waren coöperaties steeds meer een vreemde eend in de bijt. Deze ontwikkeling weerspiegelde zich in de leerboeken Financiële economie. In de jaren zeventig van de vorige eeuw waren coöperatieve banken daarin nog prominent aanwezig, veertig jaar later kwam je ze niet meer tegen. Totdat de financiële crisis van 2007-2008 de stabiliteit van het coöperatieve bedrijfsmodel weer eens met nadruk onderstreepte. Waar vele banken omvielen, bleef menige coöperatieve bank en zeker de Rabobank fier overeind. Zonder staatssteun. Mede daardoor staat het coöperatieve gedachtegoed tegenwoordig meer in de belangstelling dan ooit. Het toeval wil dat we in 2012 het Jaar van de Coöperatie vieren - precies veertig jaar na de fusie tussen de Coöperatieve Centrale Raiffeisen-Bank en de Coöperatieve Boerenleenbank waaruit de Rabobank werd geboren. Veertig jaar Rabobank, en de coöperatieve banken veroveren nog steeds de wereld. BANK IN BEWEGING 25

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Bank in Beweging' | 2011 | | pagina 25