Wie zal in 2050 ons voedsel produceren? rabo denktank August Sjauw Koen Fa van het directoraat Kennis en Economisch Onderzoek werkt aan een nieuwe studie over het wereldvoedselvraagstuk. Organisatie van voedselproductie Om duurzame voedselzekerheid te bereiken in een periode van toenemende schaarste aan natuurlijke hulpbronnen en onbalans tussen voedselvraag en -aanbod in de wereld, is verandering van voedselstrategie noodzakelijk. Het bereiken van voedselzekerheid is namelijk van strategisch belang voor de politieke en economische stabiliteit van de wereld. De kern van deze strategie is het organiseren van de voedselproductie aan de basis van de productieketen en deze te integreren in lokale, regionale en internationale voedselketens en markten. In ontwikkelingslanden domineren kleine boerenbedrijven de agrarische sector. Zo bestaat de agrarische sector van veel landen in Azië en Afrika gemiddeld voor circa 90 procent uit kleine bedrijven die voor een groot deel parttime of zelfvoorzienend zijn en 60 procent van het totale landbouwareaal bewerken. Complicerende factoren daarbij zijn dat het oppervlak per bedrijf in deze landen daalt en jongeren en mannen naar de grote steden trekken om werk te zoeken, terwijl de vrouwen en kinderen achterblijven op het platteland. Bovendien ontbreken veelal de noodzakelijke fysieke en institutionele voorzieningen, kapitaal, kennis, ondernemerschap en beleid om in te spelen op de groeiende internationale voedselvraag. Uit verschillende studies over de ontwikkeling van de rurale economie en de strijd tegen honger komt naar voren dat de loper naar de oplossing van het wereldvoedselvraagstuk in handen is van deze kleine agrarische bedrijven. Steeds meer multinationale bedrijven die de grote internationale stroom van agrarische producten aansturen worden zich hiervan bewust. Tegelijkertijd zoekt ook de publieke sector (overheden, multilaterale instellingen en maatschappelijke organisaties) een samenwerking met de private sector in ontwikkelingslanden. Ketenaanpak Om het potentieel van de kleine bedrijven in ontwikkelings landen voor voedselproductie duurzaam te kunnen benutten, is echter behoefte aan een nieuwe agrarische ontwikkelingsvisie en robuuste businessmodellen waarin overheden, private partijen en maatschappelijk organisaties participeren. Een grote uitdaging van een ketenaanpak is de fragmentarische landbouwproductiestructuur van talloze boeren die moeten inspelen op de hoge eisen van de internationale vraag. Een bundeling van de duizenden boeren in hechte producentenorganisatie is dan ook een must. Niet alleen voor de verbetering van de productie, verwerking en afzet, maar ook voor de toegang tot financiële diensten. Daarvoor is de coöperatie een duurzame organisatievorm van boeren om op eigen kracht, vrijwillige basis en democratische wijze hun krachten te bundelen om (internationale) voedselketens duurzaam van kwaliteitsproducten te voorzien en toegang tot betaalbare financiële diensten te scheppen. Nederlandse coöperaties hebben het belang hiervan afdoende bewezen. Tijd voor actie Wat is het paradigma van de nieuwe agrarische ontwikkelingsvisie? Welke businessmodellen zijn er om boeren in ontwikkelingslanden te linken met internationale voedselketens en markten? Wat is de status quo en de impact van agrarische en financiële coöperaties in de diverse regio's in de wereld? Wat kunnen stakeholders van voedselketens leren van de weerbarstige praktijk van het organiseren van voedselproductie aan de basis van de piramide? Dit zijn enkele onderzoeksvragen van een studie die ter gelegenheid van het - door de Verenigde Naties uitgeroepen - Jaar van de Coöperatie in 2012 wordt gemaakt door KEO in samenwerking met het directoraat Coöperatie en Duurzaamheid. De studie sluit aan op 'Sustainability and security of the global food supply chain, dat oktober vorig jaar door Piet Moerland tijdens de jaarvergadering van IMF/WB werd aangeboden. Zoals blijkt uit bovenstaande uiteenzetting zal de 'wake up call' van 2010, in het jaar van de coöperatie in het teken staan van een ander credo: 'It is timefor change and actionf BANK IN BEWEGING 35

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Bank in Beweging' | 2011 | | pagina 35