Bert Mertens, inspirator
- nu ook internationaal
Jarenlang was Bert Mertens directeur Coöperatie en Bestuur en in die
hoedanigheid groot pleitbezorger van de coöperatieve ideeën en idealen
van Rabobank. En dat is hij nog steeds, maar nu internationaal: met Berry
Marttin (als lid van de raad van bestuur verantwoordelijk voor het onderdeel
Rural and Retail van Rabobank International) als direct aanspreekpunt is hij nu
ambassadeuren inspirator van die coöperatieve ideeën en idealen.
Tekst: Hans Verstraaten, Peter Sluis
Fotografie: Merlijn Doomernik
Voor een afscheidsinterview voelt Bert Mertens niets. Want hij
mag dan per 1 mei van dit jaar gepensioneerd zijn, een leven
zonder de Rabobank is voor hem ondenkbaar en onbespreekbaar.
Dus wordt niet zijn vertrek het onderwerp van gesprek, maar de
rol van de Rabobank commissaris in het algemeen en die van hem
als voorzitter van de raad van commissarissen van Banco Terra in
het bijzonder.
Bert Mertens:"Commissarissen van lokale banken worden
tegenwoordig vooral gekozen op hun kennis van financieel-econo-
mische zaken en daar is niets mis mee. Maar ze dienen ook toe te
zien of de organisatie werkt zoals ze bedoeld is. En daar vind ik
dat het nogal eens mank gaat. Deze organisatie heeft een specifiek
doel, specifieke principes, een specifiek organisatiemodel - en een
raad van commissarissen moet er op letten of dit ook allemaal tot
uitdrukking komt. Zo zouden ze er bijvoorbeeld op moeten letten
of de leden serieus genomen worden, of de bank inderdaad de
klantwaarde realiseert, of de medewerkers in gedrag en houding
tot uitdrukking brengen dat deze bank er niet is voor zichzelf maar
voor de ander. Dat wordt nog wel een uitdaging in de toekomst:
om commissarissen te leren zich het ideologische en ideële van
deze organisatie eigen te maken."
Is het wat kort door de bocht om te zeggen: ze hebben wel
hersens voor de zaak maar niet het hart?
"Nee hoor, daar kan ik me wel in vinden. Als gezegd: deze organi
satie kost tijd om te leren aanvoelen. Maar als je nou heel veel
nieuwe commissarissen krijgt, die dus die periode van aanvoelen
nog niet hebben meegemaakt, is het risico aanwezig dat zij ook in
de besluitvorming komen te zitten en besluiten nemen zoals elders
in het bedrijfsleven - en dus het ideële van deze organisatie niet
meenemen. Je moet als commissaris de cultuur van een coöperatie
snappen, en dat zie ik nu iets te weinig. Dat is zorgelijk.
"Dat vind ik dan ook het belangrijkste bij de selectie van je
commissarissen: dat ze niet alleen kennis van zaken hebben, maar
vooral dat je kunt zien dat ze dienstbaar zijn. Dienstbaar naar de
maatschappij en samenleving."
Rabobank wil nu in Nederland op elk gebied de grootste zijn,
de nummer 1.
"Daar is op zich niets mis mee, zolang dat maar gebeurt ten
behoeve van je leden en klanten en niet als doel op zich. Dat kan
nooit de bedoeling zijn van Rabobank. En als dat wel zo is, dan
vind ik dat commissarissen de taak hebben om het management
daarop aan te spreken."
Inspirator
Pratend over dienstbaarheid is de stap van Nederland naar de
activiteiten van Rabo Development in ontwikkelingslanden maar
een heel kleine. Rabo Developement richtte in 2007 samen met
een aantal ontwikkelingsorganisaties en de Mozambikaanse
overheid een compleet nieuwe plattelandsbank op. Mertens werd
gevraagd als voorzitter van de raad van commissarissen. "Het is
echt pionierswerk, en heeft veel overeenkomsten met wat coöpera
tieve banken eind negentiende eeuw in Nederland deden: boeren
en leveranciers toegang geven tot de financiële markten, zodat ze
zelfstandige ondernemers kunnen worden."
Mertens doet geen moeite om te verbergen dat het met Banco
Terra bepaald niet van een leien dakje is gegaan. "Wij zijn als
BANK IN BEWEGING
