De worteltekeneconomie van 2011
rabo denktank
Sinds het uitbreken van de economische
crisis heeft in dat verband ongeveer het
halve alfabet de revue gepasseerd. Om het
economische herstel te beschrijven namen
doemdenkers de L in de mond, maar de
meest genoemde letters waren de U, W
en V. Echter, om de economie van 2011 in
een juist beeld te vangen, kunnen we dit
recessiealfabet vergeten. Volgens de meest
recente ramingen voor 2011 wordt de
economische groei beter beschreven door het
spiegelbeeld van het wortelteken: V Ruth van
de Belt van KEO licht toe.
De Nederlandse economie heeft zich in de afgelopen
periode sterk hersteld. De motor achter dit herstel is
de aantrekkende wereldhandel, die wordt aangejaagd
door tijdelijke factoren, zoals stimuleringsmaatregelen
van overheden, positieve vraageffecten vanuit de
voorraadcyclus en monetaire impulsen van centrale
banken. Door de toegenomen wereldhandel is het
exportvolume aanzienlijk gegroeid. Ook het invoervolume
is sterk toegenomen, aangezien een groot gedeelte
van de Nederlandse export wederuitvoer betreft.
De maakindustrie profiteerde als een van de eerste
sectoren van het wereldwijde economische herstel. En
in het kielzog van de maakindustrie herstelden ook
andere zware industrieën zich. De verbetering van de
binnenlandse productie heeft een positief effect gehad
op de arbeidsmarktsituatie; de werkloosheid is licht
gedaald en de arbeidsmarktdynamiek is toegenomen.
Dit maakt de weg naar economische groei, die niet alleen
exportgedreven is, beter begaanbaar. We komen onderweg
echter wel een aantal obstakels tegen.
In 2011 vallen tijdelijke factoren, die op dit moment het
vliegwiel van de economie vormen, weg. Hierdoor zal
wereldhandel afvlakken. Voor een bestendig economisch
herstel is het van belang dat producenten en consumenten
aanhaken. Hoewel de investeringen de laatste maanden
aantrekken, wordt er nog steeds veel minder geïnvesteerd
dan een jaar geleden. Ook in 2011 komen de investeringen,
door de historisch lage bezettingsgraad, waarschijnlijk
slechts mondjesmaat op gang. Daarnaast lijkt de consument
op dit moment niet echt warm te lopen om de economie
een goede impuls te geven. De verbeterde vooruitzichten
voor de arbeidsmarktsituatie versterken weliswaar
het consumentenvertrouwen, maar het is de vraag of
consumenten hierdoor de hand van de knip gaan halen.
De op handen zijnde noodzakelijke overheidsbezuinigingen
gooien mogelijk roet in het eten. De overheid gaat de
komende jaren onder meer flink snijden in de sociale
zekerheid, zorguitgaven en openbaar bestuur. Dit heeft
tot gevolg dat het beschikbaar inkomen afneemt en de
spaardrift van consumenten wordt aangewakkerd.
Tot nu toe leken we af te stevenen op een V-vormig herstel.
Een W-vormig herstel, beter bekend als de dubbele dip, en
het spiegelbeeld van een wortelteken zien er in het begin
echter hetzelfde uit. De vraag rijst dan ook welke kant we in
2011 opgaan. Voor komend jaar voorzien we een vertraging
van de groei, maar geen krimp. De W en de rest van het
recessiealfabet kunnen we voorlopig dan ook weer even
terugzetten in de letterbak. Een herstel in de vorm van een
omgekeerd wortelteken, waarbij het herstel in het begin
snel verloopt en het vervolgens een tijd duurt voordat de
economie het oude groeitempo weer weet te bereiken, licht
meer in de lijn der verwachtingen.
Minder investeringen
Geen krimp
BANK IN BEWEGING 35