Bescheidenheid
arrogantie
Jeroen Smit: "Heeft u mijn boek over ABN Amro
gelezen?"
Lense Koopmans: "Jazeker."
JS: "Dat doet me deugd. Daarin komt volgens mij naar
voren dat bij ABN Amro de raad van commissarissen
heeft gefaald. Het toezicht was zeer beroerd."
LK: "Ja, die indruk heb ik ook."
JS: "U houdt toezicht op de raad van bestuur. Heeft u
iets herkend in De prooi7."
LK: "Een belangrijk cultuurelement binnen de
Rabobank is de wijze van interne disciplinering. De
raad van bestuur van Rabobank legt niet alleen met
een grote frequentie verantwoording af tegenover de
raad van commissarissen en met name tegenover het
Audit Committee onder voorzitterschap van Rinus
Minderhoud, maar ook vier keer per jaar aan de
Centrale Kringvergadering. Dat is een instituut dat is
samengesteld uit directeuren en commissarissen van
de aangesloten banken. Een instituut dat regelgevende
en budgetterende bevoegdheden heeft. Ik ben
voorzitter van die Centrale Kringvergadering en weet
uit dien hoofde hoe buitengewoon serieus de raad
van bestuur die vier vergaderingen per jaar neemt. Ik
kan je verzekeren: dat is andere koek dan de jaarlijkse
algemene vergadering van aandeelhouders van welke
bank of welk beursfonds dan ook."
JS: "Maar toch... ongeveer een jaar geleden, toen de
heer Heemskerk nog voorzitter van de raad van bestuur
was, begon hij iets uit te stralen van: 'Zie je wel, ik heb
het altijd al geroepen: niet ABN Amro maar Rabobank
is dé bank.' Wat doet u dan?"
LK: "Dan ga ik in gesprek. Dat is mijn taak."
JS: "Hoe?"
LK: "Ik heb toen tegen Bert gezegd dat zijn publicitaire
optreden trekjes van agressie begon te vertonen en
daarmede politiek ineffectief zou zijn. Ik zei: 'Nu moet
je dimmen, Bert.' En daar wordt naar geluisterd. Bert is
een ontvankelijk mens."
JS: "Nog zo'n geval toen: Bert Bruggink die via NRC
Handelsblad laat doorschemeren dat er vele nieuwe
klanten binnenstromen bij de Rabo en dat ze afkomstig
zijn van een bank die klinkt als... nou ja, de lezer wist
meteen dat het om Fortis ging."
LK: "Dat vond de overgevoelige concurrentie niet
prettig."
JS: "Hoe moeilijk is het om dit soort laten we zeggen
'opstijg-gedrag' te voorkomen, als toezichthouder?"
LK: "Dat kan je niet. In het geval van Bruggink
was het eigenlijk iets wat getriggerd werd door één
opmerking van een journalist uit de zaal en dan komt
er een zekere speelsheid van deze briljante professor,
en die maakt een grapje. Kijk, waar het in het toezicht
echt om draait, is het organiseren van weerstand,
van welwillende weerstand. Sleutelwoord is daarbij
onafhankelijkheid en - vooral - het niet erg vinden
onaardig te worden gevonden. Je móet als commissaris
volstrekt onafhankelijk zijn. Daarom speelt de raad van
bestuur van de Rabobank geen rol bij de samenstelling
van de raad van commissarissen. Althans, geen rol van
betekenis. Zij gaan niet over nieuwe commissarissen."
JS: "Dus de voorzitter van de raad van bestuur zegt
niet: 'We zijn van plan iets in Duitsland te doen, het zou
handig zijn als de volgende commissaris iemand is die
ons helpt om wat deuren te openen in Duitsland', zoals
dat bij menig bank en bedrijf gaat?"
LK: "Dat is het laatste wat hier in huis zou gebeuren."
JS: "Trude Maas (oud-commissaris ABN Amro) stelde
een jaar na het uit elkaar vallen van ABN Amro: 'We
hielden geen toezicht, we waren aan het toekijken'."
LK: "Dat is eerlijk, maar ze moest zich schamen!"
JS: "Nou ja, ze steekt tenminste hand in eigen boezem
en ze geeft aan dat het ongelooflijk moeilijk is om
bestuurders bij zo'n grote bank, die de hele weg naar
boven hebben afgelegd, vol zijn van zichzelf, razend
slim zijn, om daar grip op te krijgen.
LK: "Het voordeel is dat hier een raad van bestuur
zit met leden die allemaal zijn benoemd door deze
raad van commissarissen. En dat scheelt. En waar
let je op? Je kijkt naar de mensen en je deelt ze in, in
gradaties: nederigheid, bescheidenheid, zelfbewustzijn,
arrogantie en hoogmoed. Op het moment dat in de
raad van commissarissen het gevoel ontstaat dat een
van de bestuursleden uit de pas loopt, met andere
woorden: niet meer voldoet aan het criterium van
bescheidenheid, dan wordt het tijd voor maatregelen.
Gelukkig is dat iets wat we hier eigenlijk nauwelijks
26 BANK IN BEWEGING
