Economisch herstel krijgt
wankele voet aan de grond
rabo denktank
De eerste voorzichtige tekenen van herstel lijken
wereldwijd steeds meer voet aan de grond te krijgen.
Toch is er nog weinig reden tot al te veel optimisme. Het
herstel is broos en kent veel onzekerheden. Bovendien
past de werkgelegenheid zich met een vertraging aan
bij de forse daling van de economische activiteit in de
voorbije maanden. Het werkloosheidspercentage zal in de
komende maanden daarom nóg sterker gaan oplopen. Dat
is goed nieuws voor de winstgevendheid van bedrijven,
die de arbeidskosten per eenheid product dit jaar flink
hebben zien oplopen. Het stijgend aantal werklozen zal
de consumptie daarentegen dit en volgend jaar onder
druk zetten. Anke Struijs van Kennis en Economisch
Onderzoek legt uit.
De letterbak
Nu het dal van de economische krimp
achter de rug lijkt, richt de discussie zich
vooral op de vraag welke vorm het herstel
krijgt: een U, een V of een W. Optimisten
voorspellen een snel herstel van de groei van
de economie, dat wordt vergeleken met de
letter V. Blijft de groei langer uit, dan zal het
herstel meer de vorm krijgen van een U. De
meer pessimistische kijk op de ontwikkeling
van de economie krijgt de vorm van een
W. De aanhangers van die visie geloven dat
het herstel slechts van korte duur zal zijn,
gevolgd door een nieuwe recessie.
Doublé dip
Dat laatste is niet onwaarschijnlijk, omdat
het herstel van de wereldeconomie deels
wordt gedreven door tijdelijke factoren,
zoals het aanvullen van de voorraden. Op
die voorraden was in de afgelopen maanden
fors ingeteerd. Een andere aanjager voor de
vraag zijn de stimuleringsmaatregelen van
overheden. Ook daarvan is het effect op de
vraag slechts tijdelijk. Zonder een duurzaam
herstel van de eindvraag door consumenten
en bedrijven is de kans op een zogenaamde
doublé dip groot.
Werknemers vrezen voor hun baan
Terwijl economen zich buigen over
de vraag of het een U, een V of een W
wordt, vrezen veel werknemers voor een
combinatie van deze drie, namelijk het
UWV. Het werkloosheidspercentage liep
in de afgelopen maanden op tot 5 procent
in augustus. Een jaar eerder was dat nog
maar 3,7 procent. Zoals gebruikelijk past de
werkgelegenheid zich met enige vertraging
aan bij de economische ontwikkeling.
Toch gingen in het tweede kwartaal al
72.000 banen verloren ten opzichte van
een jaar eerder. Dat zijn meer banen
dan alle medewerkers van de Rabobank
Groep - inclusief dochters - in 2008 bij
elkaar! Het banenverlies was vooral groot
in de uitzendsector. Deze cijfers voeden
de verwachting dat de stijging van het
werkloosheidspercentage in de komende
maanden zal versnellen.
Hand op de knip
Omdat de productie zich volgend jaar naar
verwachting weer wat zal herstellen, kunnen
bedrijven rekenen op een verbetering van
de arbeidsproductiviteit en daarmee een
afname van de arbeidskosten per eenheid
product. Dat laatste wordt versterkt doordat
de lonen volgend jaar naar verwachting
maar gematigd zullen stijgen. Gegeven de
omvang van het productieverlies dit jaar,
zullen de arbeidskosten per eenheid product
in de periode 2009-2010 per saldo echter
fors toenemen. Ook van de consument valt
volgend jaar weinig steun te verwachten.
Door de stijgende werkloosheid houdt de
consument de hand dit en volgend jaar
stevig op de knip. Voor 2010 rekenen we
daarom op een zeer gematigd herstel van de
economie met een groei die maar net boven
nul uitkomt (0,25%).
BANK IN BEWEGING 35
