Het survivor syndrome te lijf
Reorganisaties vragen om aandacht voor de blijvers
De fblijversraken
gedemotiveerd en
gedemoraliseerd
door de reorgani
satie,voelen zich
onzeker en worden
cynisch
gastcolumn
U merkt het vast ook om u heen: organi
saties zijn naarstig op zoek naar oplos
singen om de gevolgen van de financiële
en economische crisis te lijf te gaan.
Reorganisaties zijn daarom aan de orde
van de dag. Dit gaat vaak gepaard met
personele consequenties. Het is in de
eerste plaats natuurlijk verdrietig voor de
mensen die dit betreft; het is treurig om
op deze manier je baan te verliezen.
Maar de reorganisatie raakt niet alleen de
mensen die ontslagen worden. Onderzoek
wijst namelijk uit dat er ook zoiets bestaat
als het'survivor syndrome'. De overlevers,
de blijvers dus, hebben namelijk eveneens
last van allerlei negatieve gevoelens
en emoties. Ze raken gedemotiveerd
en gedemoraliseerd door de reorgani
satie, voelen zich onzeker en worden
bovendien cynisch. Daarmee neemt ook
hun betrokkenheid bij de organisatie
sterk af. Deze situatie is een potentiële
tijdbom voor organisaties. Want betrok
kenheid is een cruciale voorspeller voor
productiviteit. Immers, het zijn juist deze
mensen die er nu en in de toekomst voor
moeten gaan zorgen dat de organisatie,
met minder menskracht, efficiënter en
effectiever wordt. In een tijd bovendien,
waarin de arbeidsmarkt ongetwijfeld weer
aantrekt.
Het is voorstelbaar dat managers bij een
reorganisatie vooral gericht zijn op het
gedwongen vertrek van medewerkers
en het zoveel mogelijk beperken van
de kosten. De'blijvers'krijgen weinig
aandacht en moeten simpelweg blij zijn
met het feit dat ze hun baan hebben
mogen houden. Dit managementgedrag
is echter uitermate onverstandig en op
de lange termijn erg kostbaar. De kunst
van een succesvolle reorganisatie zit 'm
niet alleen in een goede omgang met
de vertrekkers; juist de achterblijvers
verdienen zorg en aandacht.
Het management en de afdeling HR
kunnen daar samen in optrekken. In
de eerste plaats zouden managers zich
moeten realiseren dat de wijze waarop
de ontslagen medewerkers worden
behandeld, minutieus wordt gevolgd
door de achterblijvers:"Als jullie vandaag
mijn collega zo behandelen, doen jullie
morgen hetzelfde met mij."
Reorganisaties blijken bovendien
succesvoller wanneer een organisatie
HRM-beleid hanteert waarbij tijd en
aandacht aan de moraal en het welbe
vinden van alle medewerkers wordt
besteed, de vertrekkers én de blijvers. Ook
is open communicatie tijdens het reorga
nisatieproces een belangrijke succesfactor.
Ga dus snel om tafel met HR en verzin een
strategisch plan voor de overlevers. Want
voor u het weet, transformeren de blijvers
in vertrekkers.
Prof. Dr. Janka Stoker
(1970) is hoogleraar
leiderschap en organi
satieverandering aan
de faculteit Economie
en Bedrijfskunde van de
Rijksuniversiteit Gronin
gen.
Voor meer informatie
over het survivor syn
drome, zieTravaglione,
A.& Cross, B. (2006);
Diminishing the social
network in organizations;
does there need to be
such a phenomenon as
'survivor syndrome' after
downsizing? Strategie
Change, 15,1-13.
34 BANK IN BEWEGING
