Verankerde initiatieven Uitgesproken opvattingen Achterhaald leiderschapsmodel Peter Bakker Geboortejaar: 1961 Huidige functie: CEO TNT Sinds: 2001 Opleiding: Bedrijfseconomie (Rotterdam) Bijzonderheden: leidde in 2008 een naar hem vernoemde commissie die voorstellen ontwikkelde ter verhoging van de arbeidsparticipatie en versoepeling van het ontslagrecht Ricardo Semler Geboortejaar: 1969 Huidige functie: CEO en grootaan deelhouder Semco SA Sinds: 1982 Opleiding: Harvard Business School Bijzonderheden: overleefde de economische crisis van 1990 door zijn werknemers in ruil voor lagere salarissen 39% van de aandelen te geven plus zeggenschap bij alle uitgaven Marike van Lier Leis Geboortejaar:1959 Huidige functie: zelfstandig adviseur Sinds: 2000 Eerdere functies: COO Schiphol Groep Opleiding: Rederijkunde (Delft) Nevenfuncties: commissariaten bij o.a. KPN, USG, Connexxion, Getronics, TKH, Maersk, Slavenburg; lid raad van advies Natuur en Milieu Van de Kerkhof verwijst naar het werk van Josephine Green, senior director Trends and Strategy bij Philips. In haar essay Democratizing the Future betoogt zij dat het er niet zozeer om gaat een toekomst te schetsen, als wel om er samen een te creëren. "Het verlangen daarnaar zie je in de nieuwe generatie belichaamd." Een bekende leider die wat Van de Kerkhof betreft een heel eind in die richting komt, is Peter Bakker. De bestuursvoorzitter van TNT weet precies wat hij wil en wordt binnen zijn bedrijf op handen gedragen. "Hij heeft een goed oog voor de interne communicatie. Zo organiseert hij regelmatig chatsessies waarop alle medewerkers, van hoog tot laag, kunnen inloggen. Hij verstaat de kunst om mensen in de organisatie mee te nemen. Hij heeft ook talent aan de onderneming weten te binden, bijvoorbeeld door de strijd tegen de klimaatverandering tot een speerpunt te maken in het onderne mingsbeleid. Medewerkers zijn daar trots op." In die persoonlijke betrokkenheid ziet Van de Kerkhof echter ook een gevaar: "Wat gebeurt er met de vergroening van TNT als Bakker morgen onder de tram komt? Wat voor type de CEO ook is, elk bedrijf doet er goed aan zijn of haar sterke kanten bewust uit te buiten en de risico's te beperken. In dit geval door te bewaken dat zijn initiatieven breed worden gedragen en verankerd worden in de organisatie." Een andere voorbeeld dat Van de Kerkhof graag aanhaalt, is Marike van Lier Leis. De machtigste vrouw van Nederland - zoals zij vanwege al haar bestuurlijke functies wel wordt genoemd - werkt tegenwoordig als zelfstandig adviseur. Haar bekendheid dankt zij vooral aan haar tijd als COO van de Schiphol Group, een functie die zij tot 2004 bekleedde. "Een buitengewoon verstandige en innemende vrouw, die staat voor haar mensen en die er ook tussen staat. Zeer reflectief en open. Met een eigen visie op leiderschap. Door haar opstelling gaan mensen voor haar door het vuur. Een risico is dat haar uitgesproken opvattingen ook mensen kunnen afschrikken. Dat lijkt mij echter een prijs die het waard is te betalen: onduidelijkheid is altijd slechter' En Bert Heemskerk? Van de Kerkhof lacht. "Ik ken hem niet persoonlijk, maar op mij komt hij over als een brede denker die graag op het podium staat. Hij is een duidelijk icoon voor de bank. Door hem op de juiste momenten en op de juiste podia naar voren te schuiven, heeft Rabobank meer smoel gekregen. Een bestuursvoorzitter met de power van een Heemskerk heeft sterke mensen om zich heen nodig om tegenwicht te bieden." De inspirerende zingever die tegelijk een bekwaam uitvoerder is en die daarmee volgens Van de Kerkhof het leiderschapideaal van de toekomst belichaamt, combineert dus de sterke kanten van de charismatische en extraverte mannetjesputter met die van de bescheiden first among equals. "Geen wonder", vindt Fons Trompe naars, die als wetenschapper en consultant al jarenlang onderzoek doet naar leiderschapsstijlen en organisatieculturen. "Het is ook helemaal niet productief om die twee types tegenover elkaar te zetten als je op zoek bent naar de leider van de toekomst." In het heersende leiderschapsmodel, legt Trompenaars uit, is de leider degene die de lakens uitdeelt en volgen de dienaren zijn bevelen op. In die optiek is leiden een positief begrip, in tegenstelling tot dienen. De meeste leiderschapsmodellen hebben de neiging om kwali teiten op een lineaire schaal te plotten. "In deze tijd van financiële druk blijkt hoe achterhaald dat is" zegt Trompenaars. "We hebben behoefte aan leiders die zulke schijnbare tegenstellingen weten te overstijgen." In het boek Grenzeloos Leiderschapdat hij vorig jaar met Ed Voerman publiceerde, heet dat dienend-leiderschap. "Het geheim ligt in het verbindingsstreepje. Dat geeft aan dat beide elementen fundamenteel gelijkwaardig zijn." De dienend-leider 28 BANK IN BEWEGING

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Bank in Beweging' | 2009 | | pagina 28