'Mensen willen invloed op zaken
Bert Mertens:
Mensen willen weer invloed uitoefenen op organisaties waar ze afhan
kelijk van zijn of belangen aan hebben toevertrouwd. Bedrijven en instel
lingen als televisieomroepen, vakbonden en gemeentes leggen daarom
hun oor te luister bij een coöperatie als Rabobank. Bert Mertens over het
coöperatieve gedachtegoed in de huidige tijdgeest.
Maximaal ondersteunen
Cultuuromslag
Tekst: Leo Alexander Schlangen
Illustratie: Schwandt Infographics
Om de vier jaar kiezen de Amsterdammers 370
gemeenteraadsleden voor hun gemeentelijk bestuur dat
in een centraal bestuur en 14 stadsdelen is opgedeeld.
Dit bestuurlijk stelsel stamt uit de jaren tachtig en is
sindsdien nagenoeg niet gewijzigd. Onze maatschappij
daarentegen is sindsdien wel behoorlijk veranderd.
Gevolg: het systeem levert al een tijdje de nodige
spanningen op tussen de hoofdstedelijke bestuurders.
Om het stelsel te optimaliseren riep de stad een
commissie in het leven, met als voorzitter Bert Mertens,
Directeur Coöperatie en Bestuur van Rabobank
Nederland. Afgelopen januari overhandigde hij het
resultaat aan burgemeester Cohen.
Het college van B&W heeft inmiddels besloten de
adviezen van de commissie vrijwel volledig over te
nemen. "In principe komen de aanbevelingen op twee
hoofdlijnen neer", vat Mertens de inhoud van het
rapport samen. "Een: maak helder wie waar voor staat.
Twee: de verdeling van taken en bevoegdheden kun
je niet in beton gieten. Je zult als gemeente telkens
opnieuw moeten bekijken wat de meest logische en
efficiënte verdeling is."
Het werk voor de commissie gaf Bert Mertens een
inkijkje in het Amsterdamse bestuur. Wat hem daaraan
het meest opviel, is het ontbreken van een gemeen
schappelijke focus: "De stadsdeelraden kijken vooral
naar de belangen van de delen, ze willen behouden wat
ze hebben en dat indien mogelijk uitbreiden. Het stads
bestuur wil juist niet te veel macht naar de deelraden
overhevelen uit angst controle te verliezen. Door die
behoudende opstelling in de verschillende kampen
werken de bestuursonderdelen niet samen, maar naast
elkaar. En soms zelfs tegen elkaar."
Totaal verschillende werelden zijn het overigens niet,
de stad Amsterdam en de coöperatie waar Mertens
dagelijks voor werkt. Er bestaat wel degelijk een
overeenkomst: Rabobank werkt weliswaar onder één
naam, maar is in de praktijk een groep van zelfstandige
banken. Elke bank is primair verantwoordelijk voor
zijn eigen gebied. Zij werken samen in Rabobank
Nederland, die als belangrijkste taak het ondersteunen
van de lokale banken heeft. Maar er is volgens Mertens
één cruciaal verschil: "De lokale banken dragen ook de
totale organisatie. Juist dat gebeurt door de Amster
damse stadsdeelraden te weinig: die voelen zich te
weinig verantwoordelijk voor het grote geheel. En de
centrale stad voelt zich niet geroepen de deelraden
maximaal te ondersteunen."
Zo beschouwd zou het dus helemaal niet verkeerd zijn
als de stad Amsterdam wat meer volgens het Rabobank-
model gaat werken. Die conclusie gaat Mertens wat te
ver, maar hij bevestigt wel dat het rapport 'in filoso-
BANK IN BEWEGING