Oosten, de wieg van de Westerse beschaving. In een
wereld waar alleen maar ruilhandel bestond maakten
die het voor het eerst mogelijk om op grotere schaal
commercie te ontwikkelen. Het ging er niet om de eigen
zakken te spekken, maar om de economie een impuls te
geven zodat de samenleving als geheel zich verder kon
ontwikkelen. De afgelopen decennia is er in de financiële
wereld een cultuur gegroeid die stimuleert dat mensen op
verantwoordelijke posities onverantwoorde risico's nemen.
Dat is volstrekt bezopen. Wij zeggen: laten we de schok die
daaruit is ontstaan aangrijpen om onze doelen te herijken
en om onze manier van werken te vernieuwen."
U wilt niet alleen de toekomst in kaart brengen,
u heeft ook een opvatting over hoe die toekomst
eruit zou moeten zien. In die zin is uw visie niet
waardenvrij.
"Het fundament van ons verhaal ligt in empirisch
onderzoek, gewoon in feiten en cijfers. Daarnaast hebben
we heel veel mensen geïnterviewd, van binnen en van
buiten de branche. En we hebben de scenario's gebruikt
die de specialisten van de Shell hebben ontwikkeld. Dat
is allemaal redelijk objectief. Vervolgens zijn we creatief
genoeg om daardoor op ideeën te komen, waar we onze
lezers graag in mee laten delen. Maar we zijn niet zo dom
om daarbij niet aan te geven wat wel en niet haalbaar
lijkt. Dat het beloningssysteem op de helling gaat is een
ding dat zeker is. De vraag is alleen hoe lang dat nog gaat
duren. Dat ieder mens één pincode zou moeten hebben
die toegang geeft tot alle financiële diensten is wat ons
betreft een logische gedachte, maar we hebben ons ervan
laten overtuigen dat we al blij moeten zijn als dat over
twintig jaar voor de Europese Unie is geregeld."
U vat de vraag naar de toekomst van de financiële
wereld heel breed op. U kijkt niet alleen naar het
heden maar ook naar het verleden, u beperkt zich
niet tot Nederland of tot Europa maar u bekijkt
het wereldwijd. Hoe maak je de vergezichten die
daaruit ontstaan weer concreet voor het bestuur en
het management van een lokale bank?
"Alle trends die we signaleren kun je terugbrengen
naar de praktijk van alledag. Een voorbeeld. Natuurlijk
gaat internet nog een veel grotere rol spelen dan het nu
al doet. Dat geeft toegang tot producten en diensten
van aanbieders over de hele wereld. In die zin gaat de
globalisering heel ver. Maar aan de andere kant zie je ook
dat er een herwaardering plaatsvindt van het lokale, van
wat eigen is aan de streek. Mensen zoeken de geur en
de warmte van het eigen nest. Daar liggen kansen voor
lokale banken en bankjes. De markt voor de coöperatieven
groeit. Wat dat betreft heeft de Rabobank het tij mee.
Maar om daar echt van te profiteren moeten die lokale
banken zich wel veel proactiever opstellen. De huidige
voedselcrisis heeft veel parallellen met die van 1880. De
schaarste, het gebrek aan productiecapaciteit, de lage
inkomens voor de producenten - dat is toen allemaal
opgelost door coöperaties. Anderhalve eeuw later heeft
dat concept niets van zijn kracht verloren. Er zijn in
Nederland zesduizend boeren die willen emigreren omdat
ze hier aan alle kanten tegen grenzen aanlopen. Stel: je
bent directeur van de Rabobank in Sneek. Daar willen
vijf boeren weg. Je weet dat in de Oekraïne de helft van
de landbouwgrond braak ligt doordat alle jongeren zijn
weggetrokken. En je weet dat de Rabobank een dochter
in Kiev heeft. Dan zeg je toch: 'Boer Piet, we gaan je
helpen om daar een mooi bedrijf te vinden, om de boel te
financieren, om de export te regelen.' Dat is leuk voor boer
Piet, dat is goed voor de wereldvoedselvoorziening, en dat
is ook nog eens lucratief voor de bank."
Die dubbele beweging van aan de ene kant
globalisering en aan de andere kant regio
nalisering, heeft dat ook gevolgen voor hoe je jezelf
als financiële instelling in de markt zet?
"Absoluut. Ken je de top-10 van gelukkigste regio's in
Europa? Twee daarvan blijken in Nederland te liggen.
Twente en Oost-Groningen. Dat heeft te maken te met het
landschap - dat lege weidse doet iets met de mensen - en
met de saamhorigheid die daar nog bestaat.
28 BANK IN BEWEGING
