Caarsymposium: arbeids
voorwaarden, medewerker
én klant veranderen
5 Ontwikkelingen
CAO-spel
RABOBAND NUMMER 23/28 NOVEMBER 1994
Tien jaar Caar, tien jaar medezeggenschap op de Rabobankmanier. Tien
jaar waarin veel is veranderd. De buitenwereld ziet straks vooral een nieuw
gezicht, maar intern gebeurt er veel meer. De Caar is nauw betrokken bij
'Samen Vernieuwen', het motto dat de onderlinge samenhang tussen de
veranderingsprocessen verwoordt. Die processen kunnen alleen slagen als
ze worden gedragen door iedereen in de organisatie. Reden voor de Caar
om zijn jubileumsymposium te houden over 'Arbeidsverhoudingen in de
toekomst en de rol van de medezeggenschap daarin'.
>- Driehonderd leden van ondernemingsraden
uit de organisatie, leden van de Hoofddirectie,
de Raad van Beheer en uiteraard de leden van de
Caar luisterden op 8 november naar verschil
lende sprekers en werden door geprekleider Pe
ter van Ingen actief bij de discussie betrokken.
Klantgericht
Caar-voorzitter Wim Meijer benadrukte de
overgang van een produktgeöriënteerde naar
een klantgerichte organisatie. Die omslag moet
gepaard gaan met een mentaliteitswijziging. Het
werk zal veranderen. De nadruk komt te liggen
op de commerciële activiteiten, terwijl verwer
kende en administratieve taken steeds meer wor
den geautomatiseerd. Het vraagt van iedereen
binnen de Rabobankorganisatie een aanmerke
lijke inspanning om de gewenste omslag te kun
nen maken. Alleen zo'n gezamenlijke inspan
ning kan het beleid tot een succes maken. Een
goede invulling van de medezeggenschap bin
nen de organisatie is nodig om er voor te zorgen
dat ook in de toekomst de belangen van bank en
medewerkers in eikaars verlengde blijven liggen.
'Arbeidsverhoudingen, wat hebben we elkaar te
bieden?' was de titel van de inleiding van Hoofd
directievoorzitter Herman Wijffels. 'De ontwik
keling van de arbeidsverhoudingen staat hoog
op de agenda van de komende jaren, omdat dat
Omslag organisatie vraagt om goede
invulling medezeggenschap.
essentieel is voor de verdere ontwikkeling van
ons bedrijf.' Vroeger had de overheid een lei
dende rol bij het vaststellen van lonen en ar
beidsvoorwaarden. Sinds de tachtiger jaren is
het vooral een spel tussen werkgevers en werk
nemers, dat wordt gespeeld in het CAO-overleg.'
Meer dan koek verdelen
Nu de krappe arbeidsmarkt tot het verleden be
hoort, verandert er veel, ook binnen de CAO-
onderhandelingen. De onderwerpen van ge
sprek zijn nu zaken als werk verdelen, kosten
besparen, etcetera. Ook de klant is veranderd.
Hij gaat naar de bank die hem het meest heeft
te bieden. Daarbij wordt niet alleen naar rente
tarieven gekeken, maar naar wie de beste part
ner is, de snelste service geeft, de meest intege
re bank is. 'Ons antwoord op dergelijke vragen
is te vinden in onze positionering, de nieuwe
huisstijl en onze veranderde interne organisatie.
Maar ook efficiency-drives als Edab zijn pri
mair bedoeld om onze toegevoegde waarde
voor de klant te verhogen', aldus Wijffels.
Klant centraal
'Een bank die zichzelf anno 1994 respecteert,
respecteert primair de klant. Dat vraagt een
andere opstelling van de medewerkers. Men
moet flexibeler zijn. Ook de arbeidsvoor
waarden moeten flexibeler worden ingevuld.
Uit publikaties van de vakorganisaties blijkt,
dat zij beseffen dat er een nieuwe tijd is aan
gebroken en dat moet worden gezocht naar
zo'n flexibeler invulling. Wensen en belangen
van bedrijf én medewerkers moeten zo goed
mogelijk op elkaar zijn afgestemd.' Daar is
volgens Wijffels een belangrijke rol weggelegd
voor ondernemingsraden en de Caar.'
'Banken redden het niet'
FNV-bestuurder Han Noten gaf onder de titel
'Het lijkt allemaal nergens op' op heel eigen wij
ze zijn visie op de veranderingen in de bankwe
reld. 'Banken redden het niet', gooide hij meteen
de zaal in. 'We hebben niets aan u. Wij werken
door de week. Stel ik koop een huis, dan sluit ik
geen lening bij u af, want mijn tussenpersoon is
wel op zaterdag bereikbaar.' Hij waarschuwde
ervoor dat veranderingen ook echte verande
ringen moeten zijn, wil je iets bereiken. Een beet
je aanpassen is niet genoeg. Een mentaliteits
omslag, daar gaat het om. Met het zoeken van
compromissen verander je geen cultuur, er
moeten echt nieuwe keuzen worden gemaakt.'
Flexibilisering
De organisatie moet als gevolg van de vraag
van klanten flexibeler worden, medewerkers
moeten flexibeler worden. Volgens Noten is
ook in de CAO-onderhandelingen een flexi
bilisering merkbaar. 'We vragen in de ko
mende onderhandelingen een vierdaagse
werkweek, maar realiseren ons dat uitzonde
ringen mogelijk zijn. We denken ook aan uit
breiding van de bedrijfstijden, maar wellicht
niet voor alle functies, (e kunt niet meer voor
iedereen hetzelfde vragen. Vergelijk het met
Carnaval. Omdat ze dan in Maastricht vrij wil
len, hoeft dat in Groningen nog niet zo te zijn.'
Meedenken
Laatste spreker was Jan-Cees Looise, docent
aan de Universiteit Twente. Hij stond stil bij
de veranderingen die zich in ondernemingen
voordoen. Verwachtte de klant in de jaren '60
vooral een goede prijs, in de decennia daarna
kwamen daar kwaliteit, keuze en levertijd en
uiteindelijk ook uniekheid bij. Kon het bedrijf
in de jaren zestig toe met efficiënt werken, la
ter kwamen daar kwaliteit, flexibiliteit en in-
novativiteit bij. Dat betekende intern meer
aandacht voor communicatie, samenwerking,
integratie, participatie en democratisering. In
dat veld veranderde de taak van de onderne
mingsraad van belangenbehartiging naar
meedenken met de directie. Om dit te opti
maliseren pleit Looise voor een verandering
van de bevoegdheden van de Caar. Naast het
adviseren over het sociale beleid, zou de Caar
ook invloed moeten hebben op het economi
sche en organisatorische beleid. Van Caar naar
COR, Centrale Ondernemingsraad, was de in
trigerende tekst van zijn laatste dia.'
