PSD bij beoordeling niet
bindend, wel centraal
3 Achtergrond
Eindelijk
RABOBAND NUMMER 21/31 OKTOBER 1994
Persoonlijk, Samenwerken en Deskundig, PSD. Zo wil de Rabobank zich
vanaf 1995 presenteren. Mooi, maar wat houdt dat in voor de mensen,
die er werken? Dat zij initiatief tonen, integer zijn, sensitief,
contracterend, klantgericht, zich bewust van hun omgeving en in staat
problemen te analyseren. Ook mooi, maar wat houdt dat concreet voor
mij in? Wat betekenen al deze begrippen voor de beoordelings
gesprekken, die in deze maanden plaatsvinden? En wat betekent het
voor de managers, die deze gesprekken voeren?
Keuze maken
Dat zou dus kunnen betekenen dat werkne
mers bij de beoordelingsgesprekken ineens met
tien of twaalf of vijftien gedragskenmerken
worden geconfronteerd? Gerritsen van der
Hoop: 'Nee, dat is niet reëel. Je kunt over ten
hoogste zes of zeven gedragskenmerken af
spraken maken. En die zes of zeven hoeven niet
per se samen te vallen met de kenmerken, die
we in het licht van PSD hebben geselecteerd.
Het is de verantwoordelijkheid van de manager
een keuze te maken, rekening houdend ener
zijds met PSD en de daarmee samenhangende
gedragskenmerken en anderzijds met de func
tie en de daaruit voortvloeiende eisen.'
"U«£GE0evew
"GHEDEH
'In feite verandert er heel weinig', zegt
dr. Walter Gerritsen van der Hoop, belast met
het deelproject Human Resources. 'Net als in
de voorgaande jaren vinden de beoordelings
gesprekken plaats aan de hand van de beken
de formulieren. Er is één verschil. Aan de lijst
met 39 gedragskenmerken, die bij de formu
lieren beschreven staan, is er één toegevoegd.
We willen namelijk ook dat mensen naar
resultaat toewerken, in een verkoopge
sprek tot een deal komen. Dat wordt on
dervangen door het begrip contracterend.
Verder is met het oog op PSD de hele lijst met
gedragskenmerken nog eens tegen het licht
gehouden. Welke van de beschreven ge
dragskenmerken sluiten het meest aan bij de
positionering en de nieuwe huisstijl?'
Uitstraling
Uit de lange lijst kwam een lijstje met de
zeven kenmerken naar voren. Betekent
dit nu dat de overige kenmerken kun
nen worden afgevoerd, als zijnde niet
meer van toepassing op de Rabobank
nieuwe stijl? En moeten de medewerkers
straks allemaal voldoen aan hetzelfde profiel?
Gerritsen van der Hoop: 'Nee, de zeven ken
merken, waarover het hier gaat, zeggen iets
over een bepaalde gedragsstijl. In feite vor
men ze de concretisering van Persoonlijk, Sa
menwerken en Deskundig, de manier, waar
op de Rabobank zich wil positioneren. Je kunt
wel PSD roepen maar dat moet zich ook ver
talen in een bepaalde stijl, een bepaalde uit
straling. Dat kan aan de hand van de ge
noemde kenmerken, die straks, als het goed is,
door het hele bedrijf zijn terug te vinden. Dat
is het ene, algemene, niveau, zou je kunnen
zeggen. Op het niveau van de functie van de
individuele werknemer, kunnen specifieke
eisen worden gesteld, los van de zeven
genoemde maar wel uit de lijst, die bij de
beoordelingsformulieren zit.'
Neemt
initiatief
Contracterend
Probleem
analyse
Klantgericht
Sensitief
Omgevings-
bewust
Te abstract
Voor de komende beoordelingsgesprekken is
het management per circulaire geattendeerd
op de zeven geselecteerde gedragskenmerken.
Deze staan, met alle andere, gedefinieerd op
een lijst die bij elk beoordelingsformulier is
gevoegd. Lijst en formulier worden, niet alleen
aan de managers maar ook aan de medewer
kers, al voor het gesprek uitgereikt. Gerritsen
Per afdeling verschillend
Bij de Rabobank in Emmen is inmiddels
een begin gemaakt met de opzet van de be
oordelingsgesprekken nieuwe stijl. In over
leg met het management is het aantal PSD-
kenmerken waarover afspraken zullen wor
den gemaakt, beperkt tot vier. Enerzijds
omdat men zeven wel erg veel vond, an
derzijds omdat deze vier - klantgerichtheid,
initiatief, omgevingsbewustzijn en con
tracterend-voor alle functies gelden. Ver
volgens is de lijnmanagers gevraagd deze
criteria per afdeling uit te werken. Daaruit
kwam naar voren dat begrippen als initië
rend of contracterend per afdeling een an
dere invulling verdienen. Alle opmerkin
gen zijn vervolgens samengevat en, aange
vuld met hetgeen Rabobank Nederland
erover denkt, op papier gezet. Aan de hand
daarvan wordt getracht om, met respect
voor het eigene van iedere afdeling, toch
tot één visie, één 'begripsvertaling', te ko
men.
De medewerkers zijn door middel van in
formatiebulletins op de hoogte gebracht en
gehouden van de komende veranderingen.
Bovendien heeft de directeur tijdens een
bijeenkomst nog eens uit de doeken gedaan
wat de achterliggende doelstelling is van Vi
sie '98 en van de herpositionering van de
Rabobank. Koos de Vent, hoofd Perso
neelszaken: 'Zonder het hoe en waarom
daarvan kun je je medewerkers natuurlijk
niet vertellen wat van hen wordt verwacht.'
Van verschillende kanten zijn positieve ge
luiden opgevangen over de gevolgde werk
wijze.
van der Hoop: 'Zo kunnen beide partijen
zich op het gesprek voorbereiden. Mochten
er vragen zijn, of onduidelijkheden, dan kun
nen die worden besproken. De manager moet
zich in ieder geval zo voorbereiden dat hij
voorbeelden kan geven van de gedragsken
merken, die passen bij de opstelling van de
Rabobank. Hij is er niet door te zeggen: ik
vind dat je meer initiatief moet tonen. Dat
is te abstract. In plaats daarvan zou hij kunnen
zeggen: ik wil graag dat je volgend jaar vaker
aan klanten voorstellen doet over produkten
waaraan ze niet gedacht hebben. Op die ma
nier begrijpt de medewerker beter wat het ma
nagement bedoelt dan als wordt gezegd: ik wil
dat je meer initiatief toont.'
Tweeledig doel
Vanzelfsprekend zullen medewerkers tijdens
de lopende gesprekken nog niet worden be
oordeeld op de nu geselecteerde PSD-ge-
dragskenmerken. Gerritsen van der Hoop:
'Het beoordelingsgesprek heeft een tweeledig
doel. Op de eerste plaats is het een beoorde
ling van de medewerker over de afgelopen pe
riode. Daarbij was dus nog geen sprake van
extra aandacht voor de PSD-gedragskenmer-
ken en die zullen in het oordeel dan ook niet
worden meegenomen. Ten tweede is het ge
sprek taakstellend voor de komende tijd. In
dat kader zullen de geselecteerde kenmerken
zeker aan de orde komen. Niet als enige, maar
ze staan wel centraal.'
