13 Kunst
Aanbieding: beeld van Eric Claus
Menselijke vlinders
Omgeving belangrijk
A cire perdue
Oeuvre moet groeien
RABOBAND NUMMER 19/3 OKTOBER 1994
'Wij merken dat de interesse van
medewerkers voor kunst toeneemt
en we proberen daar op
verschillende manieren op in te
spelen. De kunstaanbieding in
Raboband is er één van', aldus
Marieke van Schijndel van
Kunstzaken. Dit jaar staat de drie
dimensionale kunst centraal in de
aanbieding. 'De Lezers' van Eric
Claus is een massief beeldje van
7,5 cm hoog, 12,5 cm breed en
5,5 cm diep. Het staat op een zwarte
sokkel van diabaas die 6 cm hoog is,
7 cm breed en 3 cm diep. De omvang
van het totale beeld is 13,5 cm hoog,
12,5 cm breed en 5,5 cm diep. 'De
Lezers' wordt bij gieterij Stijlaart in
het Betuwse Rumpt in beperkte
oplage gegoten. De sculptuur wordt
in een mooi geschenkdoosje
Het bronzen beeldje 'De Lezers' is ook
mooi zonder datje weet wat het voorstelt.
aangeboden. Het beeldje is te
bestellen door vóór 22 oktober een
brief of kaart te sturen naar
Kunstzaken Rabobank Nederland,
EW-321, Postbus 221, 5600 MA
Eindhoven. Vermeld ook de naam
van de besteller, het (interne)
telefoonnummer, het rekening
nummer en de banknaam en code
(plaatselijke bank) of de interne
adrescode (Rabobank Nederland).
Gepensioneerden kunnen het huis
adres vermelden. Plaats ook een
handtekening op de kaart. Dat
laatste om Kunstzaken te machtigen
een bedrag van f 125,- bij bestelling
van het beeldje en vervolgens f 125,-
bij aflevering van uw rekening af te
schrijven. Het bronzen beeldje met
sokkel wordt geleverd in week 48.
Dat is juist voor Sint Nicolaas.
Paarden, bomen, mensen hebben voor veel
van Claus' werk model gestaan. Natuurge
trouwe kopieën kun je van hem niet ver
wachten. Hij is meer op zoek naar het vast
leggen van een drie-dimensionaal beeld. Voor
'De Lezers' vormden kranten lezende mensen
op het Centraal Station in Amsterdam de in
spiratiebron. Claus: 'Het is toch eigenlijk
prachtig dat ruimtelijk spel. Elke ochtend
worden mensen vlinders als zij, wachtend op
de tram, hun krant openvouwen. Dat heb ik
met deze sculptuur willen uitdrukken.' Zon
der te weten wat het voorstelt, kun je het
beeldje mooi vinden. Opvallend is dat de
meeste werken van Claus een titel dragen.
Claus is in zijn werk steeds op zoek naar een
toegevoegde waarde in wat je om je heen ziet.
Maar het uitgangspunt is steeds iets dat be
staat, waarmee hij manipuleert tot het dat
gene uitdrukt wat hij beoogt.
De omgeving van het beeld heeft volgens
Claus een grote invloed op de uiteindelijke
vorm. Over het monumentale beeld met de
drie paardehoofden dat voor het hoofdkan
toor van Rabobank Nederland aan de
Croeselaan staat: 'De omgeving is belangrijker
dan het beeld zelf. Daardoor pakt het de
omgeving. De omgeving is een soort anti-
vorm. De omschrijving is beter dan het beeld.
Vorm is tweede keus. Als het schemert en er
is alleen schaduw over, dan pas zie je of je het
haalt. Laat het atelier maar bijna donker wor
den, zodat je alleen het silhouet ziet, niet de
vorm. Dan ga je alle mogelijkheden onder
zoeken. Ik ondersteun slechts het silhouet. Dat
straalt een enorme kracht uit. Dat kleine in-
hammetje betekent niets op zichzelf, maar
daar draait het hele beeld om. De vorm is dan
niet meer boeiend. Een beeld moet ruimtelijk
van alle kanten interessant zijn. Als je een
sculptuur aan de ene kant oplaadt, ontstaat
aan de andere kant een heel ander patroon.'
Een beeld waarin dat idee heel sterk is door
gevoerd is 'Het luchtkasteel' dat bij het
stadhuis in Gorinchem wordt geplaatst.
Uitsluitend de contouren zijn in brons gego
ten. De lege ruimte in het beeld is het lucht
kasteel.
Als het beeld eenmaal zijn definitieve vorm
heeft gekregen in was, komt de gieterij in
beeld. De wijze van gieten en het vakman
schap van de gieter zijn bepalend voor het uit
eindelijke resultaat. De gieter werkt in het ver
lengde van de kunstenaar. Vaak geeft hij de
mogelijkheden en beperkingen aan van het
beeld. Grote beelden worden in delen gegoten.
Gieterij Hans Stijlaart in Rumpt heeft meer
werk van Claus gegoten. De gieterij vertoont
het meeste gelijkenis met een smederij. Het
brons ligt in broodjes opgestapeld te wachten
tot het kan worden gesmolten. De techniek
van het gieten in brons bestaat sinds ca. 3000
voor Christus. Daarvoor heb je nodig: een
vorm, brons en een oven. De vorm kan op
twee manieren worden volgegoten: massief of
hol. 'De Lezers' is een massief beeld, dat vol
gens de a cire perdue, of verloren was-metho-
de wordt gegoten. 'Met de verloren was-me-
thode krijg je de scherpste afdruk. Maar voor
elke afdruk moet je opnieuw beginnen. Het is
simpel, maar wel eenmalig.' Bij a cire perdue
wordt de vorm eerst in was geboetseerd. Dit
wasmodel krijgt een vuurvaste mantel van
klei, of ander vuurvast materiaal. Na 2 a 3 da
gen in de uitstookoven is de was gesmolten en
de vorm gebakken. In de ontstane holle ruim
te kan het brons worden gegoten dat in de
smeltoven vloeibaar is gemaakt. Daarna wordt
het geciseleerd en gepatineerd. 'Het patina
vormt een beschermende laag en geeft het
brons een groen/zwarte kleur.'
Aan het eind van het gesprek roept Claus dat
we het nog over beeldhouwen moeten heb
ben. 'We zijn aan het einde gekomen. Na het
postmodernisme is er geen richting meer die
kan worden opgebouwd. Als er iets de kop
opsteekt, is er direct een antirichting. Niets
kan rijpen. De massamedia maken dat alles
veel sneller gaat. Vroeger had je stromingen
waarbij meer kunstenaars zich aansloten. Zij
schreven manifesten. Wie doet dat nu nog?
Het gemeenschappelijke verdwijnt en iedere
kunstenaar spreekt zijn eigen taal. Het is zo
ontzettend individualistisch geworden. Voor
een kunststudent is het systeem moordend.
Veel te vroeg moet hij iets eigens in zijn werk
leggen. Op zijn 24ste moet hij al een eigen taal
spreken, anders telt hij niet mee. Ik vind dat
je moet leren, uitvinden en op verkeerde pa
den lopen om naar een oeuvre te groeien. Ik
denk dat het zo nog tot de 21e eeuw doorgaat
en dat er dan weer lucht komt, waardoor he
le mooie dingen kunnen ontstaan.'
i&Éiii
