In toekomst meer flexibele
arbeidsvoorwaarden
3 Actueel
RABOBAND NUMMER 17/5 SEPTEMBER 1994
om bijvoorbeeld de bedrijfstijd uit te breiden
bij alle functies bestaat. Ik verwacht dat voor
al commerciële mensen meer buiten de tot nu
toe gebruikelijke werktijden afspraken met
cliënten zullen hebben om een goed resultaat
te kunnen behalen. Daarbij zullen we wel in de
gaten moeten houden dat de planning be
heersbaar blijft. Ook moeten flexibele arbeids-
en bedrijfstijden betaalbaar blijven. Het is niet
irreëel te stellen dat de nu gehanteerde toesla
gen en overwerkvergoedingen ter discussie
zouden kunnen komen te staan.'
Flexibele pensionering
in plaats van VUT
Een ander aandachtspunt van de werkgevers
in het bankbedrijf is de VUT. Van Manen
denkt dat de VUT in de huidige vorm zijn
langste tijd heeft gehad. 'Door de vergrijzing
van het personeelsbestand zullen de VUT-
kosten, die helemaal voor rekening komen
van de bank, enorm gaan oplopen. Dat speelt
bij alle bedrijven in Nederland. Denk maar
eens aan het grote aantal mensen dat in de ja
ren zestig is aangenomen. Over pakweg tien
jaar zijn ze allemaal rond de zestig.' In plaats
van VUT spreekt Van Manen liever over flexi
bele pensionering. 'De mogelijkheid om eer
der dan de pensioengerechtigde leeftijd op te
houden met werken zal bij de Rabobank wel
blijven bestaan, alleen zal de financiering an
ders moeten. Medewerkers zullen bijvoor
beeld zelf moeten gaan sparen om een deel
van de kosten van de vervroegde pensione
ringvoor eigen rekening te nemen. Het is ook
denkbaar dat de kosten van een pré-pensioen
deels ten koste komen van de bestaande pen
sioenvoorziening. Je zou ervoor kunnen kie
zen om een deel van je pensioen in te ruilen
voor de mogelijkheid om de uitkering op een
eerdere leeftijd te laten beginnen.'
Prestaties meten is lastig
Over het Rabobankonderzoek naar flexibele
beloning zegt Van Manen: 'Daarmee bedoe
len we dat het salaris kan variëren en voor een
deel afhankelijk is van het door een individu
of groep behaalde resultaat. Weliswaar is ons
systeem, met een basissalaris en een beoorde
lingstoeslag, in theorie flexibel, maar in de toe
passing niet. Omdat de regels nogal star zijn,
staat het salaris vaak niet in relatie tot de in de
afgelopen periode geleverde prestatie. Maar
prestaties moet je kunnen meten en dat is las
tig.' Hoe groot dat probleem is, zal in de ko
mende maanden blijken. Dan begint de Cen
trale Dienst Personeel, samen met de direc
teuren Bedrijven en Particulieren, met het
verzamelen van gegevens bij vijftien Rabo-
banken die meedoen aan het project Delta.
Van Manen: 'Een onderdeel van Delta is een
registratiesysteem waardoor ondermeer de
verhouding van het aantal gesprekken en de
opbrengst per relatiebeheerder in beeld komt.
Dat zegt iets over kwantiteit. Daarbij zullen we
zorgvuldig bekijken of de opbouw van de
cliëntenportefeuille invloed heeft op de pres
tatie. Afhankelijk van de resultaten van deze
studie zal volgend jaar bij een beperkt aantal
banken een praktijkproef met een gewijzigd
beloningssysteem worden ingevoerd.' -<
Werken van één tot negen. Met pensioen op je achtenvijftigste, maar dan
wel met een lagere uitkering, want voor de nodige aanvulling heb je zelf
gespaard. Een prestatie-toeslag op je salaris, die je achteraf krijgt en
eerst moet verdienen. Drie voorbeelden van flexibele arbeidsvoorwaar
den, die in de toekomst misschien heel gewoon zullen zijn. Op dit moment
worden de mogelijkheden onderzocht voor meer flexibiliteit in arbeids-
en bedrijfstijden, beloning en pensionering. De resultaten daarvan zullen
worden meegenomen in het CAO-overleg dat eind december wordt
hervat.
Banken zijn dienstverleners, net zoals win
kels, ziekenhuizen en bedrijven in de horeca
dat ook zijn. Het kenmerk van een dienstver
lener is dat hij openstaat voor de wensen van
de klant. Wie de openingstijden van de mees
te banken bestudeert, komt tot de conclusie
dat die tijden niet zijn afgestemd op de be
hoeften van veel klanten. Hoofddirectievoor
zitter drs. Herman Wijffels toonde zich op de
Algemene Vergadering in juni een voorstan
der van het loskoppelen van arbeids- en be
drijfstijd, naast meer prestatie-gerelateerde
beloningssystemen. Wijffels voorziet 'afspra
ken tussen de bank en individuele medewer
kers of groepen van medewerkers, aangepast
aan de specifieke situatie die op die bank be
staat en de specifieke wensen die zowel de
bank als de medewerkers hebben'. Volgens
hem betekent dit niet dat de CAO zou moe
ten verdwijnen, maar dat de overeenkomst op
onderdelen minder gedetailleerd en minder
verbindend zou kunnen worden ingevuld.
Werkgevers studeren op flexibiliteit
De kans dat de CAO volgend jaar een flexibel
jasje krijgt, is groot. De werkgevers in het
bankbedrijf doen op dit moment onderzoek
naar flexibele arbeidsvoorwaarden. Nadat de
ze studies zijn afgerond, zullen de vakbonden
en de werkgevers in december het CAO-over
leg hervatten. Dat was in april vastgelopen,
onder meer omdat de bonden vasthielden aan
Aan het werk rond zeven uurin de toe
komst wellicht voor meer Rabobank-
medewerkers een normale zaak.
een vierdaagse werkweek. 'In grote lijnen
draait de studie van de werkgevers om twee
dingen: bedrijfs- en arbeidstijden en de VUT
in relatie tot flexibele pensionering', licht Wim
van Manen van Arbeidsvoorwaarden/Rechts
positie toe. 'Daarbij zal ook het voorstel van
de vakbonden onder de loep worden geno
men. Verder zullen we aan een andersoortige
CAO voor het Bankbedrijf gaan werken. Die
moet het mogelijk maken dat we voor een
aantal zaken binnen de diverse banken kun
nen differentiëren. Verder zijn we als Rabo
bank bezig met de ontwikkeling van een sys
teem voor prestatietoeslag.'
Gesprekken met 'opinieleiders'
De studie naar arbeids- en bedrijfstijden ge
beurt in eerste instantie per bankorganisatie.
De Centrale Dienst Personeel is onlangs ge
start met gesprekken met een aantal 'opinie
leiders' onder leidinggevenden van plaatselij
ke banken en Rabobank Nederland. Flexibe
le arbeids- en bedrijfstijden hebben volgens
Van Manen twee aspecten. 'Het gaat erom de
inzet van het personeel beter af te stemmen op
het werkaanbod en het kan misschien ook be
tekenen dat we meer mensen aan het werk
kunnen houden. Ik denk niet dat de behoefte
