Feiten en fabels rond
elektronische knip
5 Ontwikkelingen
RABOBAND NUMMER 15+16/15 AUGUSTUS 1994
Met één pasje je weekendboodschappen betalen, telefoneren vanuit een
cel, een blikje fris uit een automaat en geld uit de gea. De elektronische
portemonnee - een chipcard - kan contant geld overbodig maken. De
eerste proef op lokale schaal met een toepassing van zo'n chipcard is eind
juni in Asten gestart. Ook de Rabobank Asten is bij de proef betrokken. De
ervaring die daar wordt opgedaan zal wellicht een belangrijke rol kunnen
spelen bij de beslissing over de grootschalige invoering van de chipcard als
elektronische portemonnee. Eén ding staat vast: de chiptechnologie zal voor
een revolutie in het betalingsverkeer zorgen. Als je de berichten in de krant
mag geloven is grootschalige invoering een feit in 1996. 'Maar zo'n vaart
zal het niet lopen', zegt Jos de Haas, productmanager Betaaldiensten bij
Rabobank Nederland. 'Daarvoor moet er nog teveel gebeuren.'
>- De proef met een nieuwe pincode-pas met
chip in Asten is beperkt van omvang van start
gegaan. Zo'n 50 detaillisten en 300 consu
menten nemen er nu aan deel, maar dat kun
nen er in de toekomst meer worden. Het
initiatief voor de proef is genomen door
Primeurcard, een relatief onbekend bedrijf
waarvan levensmiddelengrossier Superunie
grootaandeelhouder is. De Nederlandse ban
ken zijn niet rechtstreeks betrokken bij deze
proef. In 50 winkels, de bibliotheek en het
stadhuis kan met de nieuwe pas worden be
taald. Het nieuwe systeem is goedkoper voor
de winkelier dan creditcards of pin-betalin-
gen, omdat niet langer bij iedere betaling te
lefonisch - on-line - het saldo van een kaart
houder hoeft te worden gecontroleerd. Af
hankelijk van het aantal kassabe
talingen kan dat enorm schelen in
de kosten. De consument betaalt
minimaal f 20,- voor de Primeur
card, meer dan hij zou moeten be
talen voor een normaal bankpasje.
Aan de card zelf hangt een prijs
kaartje van f 10,-, terwijl iedere
'relatie' met een winkel f 1,- kost.
De klant is verplicht om minstens
tien en maximaal twintig winkels
op te geven waar hij regelmatig
denkt te kopen. Die zaken bieden
in ruil daarvoor allerlei kortingen
en andere vormen van klanten
binding.
toereikend is. Maar hij krijgt altijd zijn geld
omdat Primeurcard het kredietrisico voor zijn
rekening neemt. Tegen een ander risico, frau
de, kunnen winkeliers zich voor twee cent per
transactie beschermen.'
Rabobank Asten huisbankier
De Rabobank Asten is huisbankier van Pri
meurcard. De afwikkeling van betalingen van
klanten aan winkeliers loopt via één rekening,
die bij de Brabantse bank wordt aangehou
den. Adri Geerts, hoofd Commerciële Zaken:
'De klant krijgt een kredietlimiet per maand,
die is afgestemd op zijn inkomsten. Op ver
zoek van Primeurcard kunnen we eventueel
onderzoek doen naar de kredietwaardigheid
van aspirant-cardhouders.' De bank Asten is
Eén telefoontje voldoende
De nieuwe pas in Asten kan op
twee manieren worden gebruikt. In de eerste
plaats als 'elektronische portemonnee'. Daar
voor kan de klant zijn kaart bij de betaalauto
maat opladen met een bedrag van f 150,-. Als
de elektronische portemonnee leeg is, zorgt
de bea er automatisch voor dat het saldo weer
tot f 150,- wordt aangevuld. Daarnaast kun
nen ook aankopen boven de f 150,- met de
kaart worden afgerekend. Dat gebeurt door
rechtstreekse afboeking van de bank- of giro
rekening van de klant. Die afboeking vindt
niet direct plaats, zoals bij de huidige pin-pas-
sen, maar pas 's nachts. Omdat dan alle geld
bedragen met één telefoontje kunnen worden
geïnd, zijn de kosten veel lager. Door de late
re incasso kan de winkelier tijdens de trans
actie niet zien of het banksaldo van de klant
AOM
9528
GEURT
5000 90000 000096
Een chipcard maakt in Asten op dit
moment bij vijftig winkels contant geld
overbodig.
ook als detaillist bij de proef betrokken. 'Pri-
meurcardhouders kunnen bij het reisbureau
van de bank betalen met hun pasje', vertelt
Geerts. 'We wilden als Rabobank graag mee
werken aan de proef, omdat we op de hoogte
willen blijven van de ontwikkelingen. Boven
dien zijn wij als bank ook gebaat bij een zo ef
ficiënt mogelijk betalingsverkeer.'
Beheer bij banken
Nog voor het einde van het jaar, wil Primeur
card proeven houden in twee andere steden in
het land. Voordat er echter sprake zal zijn van
grootschalige invoering van de chipcard zal
mogelijk de Nederlandsche Bank van zich la
ten horen, voorspelt De Haas. 'De centrale
bank is van mening dat vanwege die veilig
heid, de banken de passen met chip moeten
uitgeven en beheren. Ook macro-economi
sche overwegingen spelen een rol bij de over
weging de uitvoering bij de banken te beleg
gen. De Nederlandsche Bank zal de geldhoe-
veelheid willen controleren en de enige ma
nier waarop dat nu kan is via de banken.' Het
is volgens De Haas nog maar de vraag of het
systeem van Primeurcard geschikt is voor lan
delijke invoering. 'Met name in de nachtelij
ke verwerking schuilt een fors debiteurenrisi
co. Bij een kleinschalige proef zal dat nog wel
meevallen. Commercieel is de proef echter wel
degelijk interessant.'
Kostenbesparingen
Voor winkeliers biedt de chipcard als elektro
nische portemonnee onder meer uitkomst
voor het in hun ogen relatief dure gebruik van
de pinpas met magneetstrip, vooral bij kleine
betalingen. De mogelijkheid om aan klanten
binding te doen zonder administratieve
rompslomp zoals bij zegels en het verkrijgen
van inzicht in bestedingspatronen vergroten
nog de aantrekkelijkheid van de Primeurcard
voor de winkelier. Voor sommige consumen
ten is deze chipcard dé oplossing voor de
groeiende stroom pasjes. Anderen vinden het
idee benauwend dat al het geld op één kaart
wordt gezet. Op de lange termijn zou de elek
tronische portemonnee ook de banken kosten
kunnen besparen. Het betalingsverkeer wordt
dan nog efficiënter.
Universeel concept
Het gemak van kaarten als de Primeurcard
staat of valt met de universele
bruikbaarheid. Dat betekent dat er
tussen heel uiteenlopende partijen
en ook op internationaal niveau af
spraken zullen moeten worden ge
maakt over het concept van de pas.
Detaillisten, consumenten, banken
hebben allemaal hun eigen wen
sen. Internationaal worden reeds
proeven gedaan met chipcards. In
Denemarken, België, Portugal en
f Engeland wordt al geëxperimen-
teerd met andere chipcards. Of Ne-
derland op een buitenlandse proef
I verder borduurt of dat de Neder-
landse banken een eigen Neder
lands concept zullen ontwikkelen,
moet nog worden beslist.
Cashless society
De Haas gelooft niet zo in de cashless society
en zeker niet op korte termijn. 'Een snelle sub
stitutie van contant geld door een chipcard is
onwaarschijnlijk. Het heeft tien jaar geduurd
voor de pas met magneetstrip algemeen ge
bruik werd als alternatief voor de eurocheque.
Nog steeds vindt de helft van alle transacties
voor grotere bedragen met een cheque plaats.
De chipcard zal met zijn nog geavanceerdere
techniek zeker een plaats veroveren tussen al
le andere betalingsmogelijkheden, maar ook
weerstand ontmoeten bij bijvoorbeeld oude
re consumenten. De andere betaalmogelijk
heden zullen daarom nog geruime tijd blijven
bestaan.'
