Kosten betalingsverkeer
gedaald door machtigen
5 Ontwikkelingen
RABOBAND NUMMER 1 2/27 JUNI 1 994
Een kostenbesparing op het betalingsverkeer in Nederland, die op f 500
miljoen wordt geraamd. De machtiging als het meest gebruikte girale
betaalmiddel. Pinnen als een geaccepteerde methode om geld op te
nemen en ook steeds meer om te betalen. Dat zijn de belangrijkste
resultaten van de samenwerking tussen banken, ondernemersorganisa
ties en de Consumentenbond, die in 1991 van start ging. Toen werd een
pakket aanbevelingen, dat tot een doelmatiger betalingsverkeer zou
moeten leiden, vastgelegd in een intentieverklaring. Vorige maand is de
verklaring geëvalueerd en aangevuld met nieuwe afspraken. Daarin
speelt de betaalautomaat een belangrijke rol.
>- Drie jaar geleden stonden aanbieders en ge
bruikers van het betalingsverkeer in Neder
land lijnrecht tegenover elkaar. Dat kwam
doordat de banken bekendmaakten dat zij ta
rieven wilden gaan invoeren voor het particu
liere betalingsverkeer. De banken waren ook
van plan tarieven in rekening te brengen bij be
drijven. Dat was overigens in 1991 al het geval
bij relaties van de Rabobank, door de invoering
van transactiegebonden tarifering.
Rond de tafel
Het ministerie van Financiën en de Neder-
landsche Bank grepen in en verzochten de par
tijen rond de tafel te gaan zitten. Het overleg
resulteerde in een flink aantal afspraken, die
ervoor zouden moeten zorgen dat de kosten
van het betalingsverkeer voor banken, bedrij
ven en particulieren niet uit de hand liepen.
Daarbij stond voorlichting over goedkopere
betaalvormen, ondersteund door de invoering
van stukstarieven, centraal. De afspraken wer
den vastgelegd in een officieel stuk, dat de
naam 'Intentieverklaring ter bevordering van
de doelmatigheid van het betalingsverkeer in
Nederland' meekreeg. Vertegenwoordigers
van de Nederlandse Vereniging van Banken,
de Consumentenbond - mede namens oude
renbonden, het FNV en het CNV -, de Raad
Nederlandse Detailhandel, het KNOV en het
NCOV zetten hun handtekening onder de ver
klaring. Ook de postorderbedrijven tekenden,
maar stapten al na een maand uit het overleg.
Meer dan 10.000 winkeliers maken via de
Rabobank gebruik van een bea.
Zij waren het ondermeer niet eens met de ta
rieven die vooral de Postbank, kort na het ver
schijnen van de intentieverklaring, in rekening
ging brengen voor machtigingen en accept
giro's.
Meer automatische en elektronische betalingen
Goedkope betaalvormen blijken na drie jaar in
opmars te zijn. Van alle girale betalingen ver
loopt 45 procent via machtigingen. Geld op
nemen gebeurt in 66 procent van de gevallen
bij de geldautomaat. Het aantal betaalauto
maten in Nederland steeg naar 25.000, terwijl
het aantal bea-transacties in het afgelopen jaar
67 miljoen bedroeg. Daarentegen nam het ge
bruik van girobetaalkaarten en eurocheques af
met 25 procent. Verder bankieren steeds meer
mensen elektronisch. Op dit moment zijn er
meer dan 150.000 aansluitingen op Teleban
kieren.
Besparingen geen verdiensten
Wat consumenten bespaarden in de periode
1990 tot en met 1993 is volgens onderdirecteur
Betalingsverkeer Ad Geerts moeilijk vast te
stellen. Hij schat de kostenreductie bij onder
nemers op zo'n f 200 miljoen en de besparin
gen bij de Nederlandse banken op ongeveer
f 250 miljoen. 'Met besparen bedoelen we in
dit geval minder kosten. Voor de Nederland
se banken is het betalingsverkeer nog steeds
zwaar verlieslatend. De geraamde besparingen
zijn weliswaar hoopgevend, maar we zijn er
absoluut nog niet. Om deze besparingen in
klinkende munt om te zetten, moet het bedie
ningsapparaat - huisvesting en personeel - van
de banken ook worden aangepast.' Het be
talingsverkeer groeit volgens Geerts nog steeds
in volume. 'Bij ongewijzigd beleid van de ban
ken en ongewijzigd gedrag van de gebruikers
blijven de kosten stijgen. Daarom is de inten
tieverklaring uitgebreid met een aantal nieuwe
aanbevelingen. Die zullen eind volgend jaar
worden geëvalueerd.'
Alternatieven voor contant geld
Eén van de nieuwe afspraken in de intentie
verklaring gaat over muntgeld en bankbiljet
ten. Zowel voor de winkelier als de bank zijn
dat dure betaalvormen. De ondernemer moet
meer betalen voor het muntgeld, omdat de
subsidie van het ministerie van Financiën is
vervallen. Verder heeft hij te maken met tarie
ven voor het afstorten van contant geld. De
bank lijdt verlies op het afstorten. Geerts ziet
de betaalautomaat als de belangrijkste bespa-
ringspost voor de bank en de winkelier. 'Daar
door zal de gemiddelde hoeveelheid contant
geld bij de ondernemer afnemen. Minder af
stortingen en dus lagere kosten voor de cliënt
zijn het gevolg.' Alleen bedrijven met een klein
aantal grote betalingen of met een groot aan
tal kleinere betalingen vinden de betaalauto
maat nog aan de dure kant. Geerts: 'Binnen
BeaNet zullen contractvoorwaarden en tarie
ven opnieuw worden bezien, om de toegangs
drempel van de bea voor de ondernemer te
verlagen. Maar daar ligt ook een taak voor de
PTT en de leveranciers van betaalautomaten.'
Toezeggingen banken
De Nederlandse banken zullen zich niet alleen
gaan bezighouden met de kosten van de be
taalautomaat. Zij hebben ook toegezegd voor
zichtig om te gaan met structurele tariefsver
hogingen. Banken zullen geen kosten doorbe
rekenen aan cliënten die geld opnemen aan de
balie als ze blijvend problemen hebben met de
geldautomaat. Verder zullen de Nederlandse
banken hun klanten adviseren de creditcard
met name te gebruiken voor grotere bedragen.
Particuliere cliënten die geld willen lenen, kun
nen niet meer worden verplicht bij dezelfde
bank een betaalrekening te openen. Geerts:
'Dat wil niet zeggen dat we cross selling niet
meer moeten toepassen, integendeel.'
Interne maatregelen
Geerts stelt dat de Rabobank wat de kosten be
treft ook intern de vinger aan de pols houdt.
'We hebben de processen binnen Betalings
verkeer bij Rabobank Nederland tegen het
licht gehouden. Dat resulteerde in een her
ontwerp, met als gevolg besparingen bij Rabo
bank Nederland en bij plaatselijke banken.'
Ook aan sturende maatregelen wordt gewerkt.
'Er zijn nog teveel Rabopassen in omloop met
geen of beperkte pinmogelijkheden. En dat,
terwijl pinnen zo populair is. Eigenlijk zou
iedere pas geschikt moeten zijn voor gebruik
in geld- én betaalautomaten. Ik realiseer me
dat dat een spanningsveld oplevert, omdat
zo'n pas minstens f 5,- kost. Daar zullen we
ons op moeten bezinnen. Verder denken we
erover de pakketgrootte van eurocheques te
rug te brengen.'
