'Verzuim de baas':
'Leren luisteren en je mond
houden'
A BGD, 040-346757
5 Ontwikkelingen
RABOBAND NUMMER 5/7 MAART 1994
Een zieke medewerkster barst in tranen uit. Ze is in gesprek met haar ihef, die haar
vraagt of haar ziekteverzuim iets te maken heeft met de werkomstandigheden. De chef
wordt zenuwachtig. Achter hem schieten zijn meeluisterende collega's in de lach.
Ongepast? Dat valt wel mee. De werkelijkheid wordt nagespeeld op een training, die
georganiseerd wordt door de Bedrijfsgezondheidsdienst, de BGD.
>- De training 'Verzuim de baas' is onderdeel
van de begeleiding die managers en chefs kun
nen krijgen bij de nieuwe taak die zij hebben in
het kader van het superakerschap. De Rabo
bank voert vanaf begin dit jaar zelf de Ziekte
wet uit. Daardoor zijn controle en begeleiding
van zieke medewerkers in het eerste jaar geen
zaak meer van het GAK. De lekencontroleur is
helemaal van het toneel verdwenen. In de nieu
we situatie wordt veel meer inbreng gevraagd
van de chef bij wie de ziekmelding binnenkomt
en ook de verantwoordelijkheid van de mede
werker zelf is in het geding.
Na trainingen workshops
'Bij het uitbrengen van hun advies over de aan
vaarding van het superakerschap hebben di
verse ondernemingsraden aangedrongen op
een goede begeleiding en scholing van direct
leidinggevenden', licht Frans van Slagmaat,
psycholoog bij de BGD, toe. 'Vanaf november
vorig jaar waren er workshops waarin de feite
lijke kant van het superakerschap aan de orde
kwam. Nu bieden we een training aan, waarbij
het voeren van gesprekken met zieke mede
werkers centraal staat. Van die trainingsmoge
lijkheid hebben al ruim veertig groepen van
maximaal acht personen gebruik gemaakt. We
gaan er tot half juni mee door. Daarna kan er
nog wel worden getraind, maar dat zal waar
schijnlijk dan niet meer centraal, maar vanuit
de regioteams van de BGD worden georgani
seerd.'
Baas geen quasi-dokter
De trainingen worden verzorgd door twee ex
terne bureaus. Van Slagmaat: 'Bij de ontwik
keling van de training hebben we als BGD een
Ondernemingsraden hebben aangedrongen
op goede begeleiding en scholing van direct j
leidinggevenden bij het superakerschap.
flink woordje meegesproken. Kennis van zaken
is natuurlijk belangrijk, maar we wilden niet
dat er een Rabo-vreemd produkt zou ontstaan.
Onze bedrijfscultuur zit er nu volop in. We re
aliseren ons dat er van de communicatieve
vaardigheden van de direct leidinggevende veel
wordt gevraagd. Deze moet, als dat nodig is, er-
voor zorgen dat de deur voor een verhelderend
gesprek niet dichtklapt. Maar hij moet nu ook
weer niet bij iedere ziekmelding te werk gaan
alsof er van alles aan de hand is. Juist die sig
nalen opvangen waar het om gaat is geen een
voudige opgaaf. Gebleken is dat het voeren van
gesprekken met een zieke medewerker omge
ven is met een zeker taboe.' Als iemand zegt dat
ie ziek is, vraag je toch niet verder door? Dat zijn
we binnen onze organisatie niet gewend, is een
veel gehoorde reactie. 'En inderdaad', vervolgt
Van Slagmaat, 'we zullen een cultuurslag moe
ten maken. We propageren natuurlijk niet dat
een chef als een quasi-dokter te werk moet
gaan. Wat we willen bereiken is, dat chef en
medewerker met elkaar in gesprek blijven. Een
deel van het ziekteverzuim komt voort uit
spanningen op het werk. Daar kan een alerte
chef bijtijds achter komen zodat er kan wor
den gezocht naar het oplossen van mogelijke
knelpunten. Dat is belangrijk voor de mede
werker als hij weer gaat werken. Het kan ook
verder ziekteverzuim voorkomen.'
Signalen opvangen
De training 'Verzuim de baas' is meestal een in-
company-training, waarvoor als dat nodig is, I
groepjes van twee of drie deelnemers van ver
schillende banken of eenheden van Rabobank
Nederland worden samengevoegd. De maxi
male bezetting is acht. Daarnaast zijn er maat
werktrainingen. De training neemt een dag in
beslag. 'Een lange dag', zegt communicatie
trainer Leo Kuipers. 'We werken van 's mor
gens negen tot 's avonds half zeven en die tijd
hebben we hard nodig. Na een korte inleiding
over het superakerschap gaan we direct prak
tisch te werk. Op de trainingen blijkt, dat de
mensen die daar komen meestal weinig erva
ring hebben met ziekmeldingen. Het ziekte
verzuim is bij de Rabobankorganisatie laag en
in veel gevallen toch wel overzichtelijk.'
Acteur speelt zieke medewerker
'Op een trainingsdag oefenen we op diverse
manieren in het voeren van gesprekken met
zieke medewerkers', legt Kuipers uit. 'Het gaat
erom een gevoeligheid te ontwikkelen voor het
opvangen van signalen die erop duiden dat er
meer aan de hand is dan alleen maar een tijde
lijke ziekte. Niet alleen wat gezegd wordt is van
belang, ook de manier van praten kan erop wij
zen dat je als chef moet doorvragen. In zekere
zin lijken de gesprekken op functioneringsge
sprekken, maar toch ook weer niet helemaal.
Voor functioneringsgesprekken bestaat een ze
ker patroon en dat is er hier niet. En doorvra
gen bij ziekmeldingen stuit veel eerder op ge
voeligheden bij de medewerker. Maar wanneer
vraagje door en wanneer niet? Die vraag wordt
omgezet in een aantal oefensituaties die be
trekking hebben op de eerste ziekmelding en op
de daarop volgende gesprekken. Een acteur
speelt de zieke medewerker en de aanwezigen
moeten daarop reageren. Ze kunnen ook zelf
'cases' aandragen, die wellicht wat vertekend uit
hun eigen praktijk stammen. Aan het eind van
de dag doe ik regelmatig een evaluatierondje.
Dan hoor ik nogal eens dat de cursisten de
waarde van stilte in gesprekken als waardevol
hebben leren kennen. Op tijdje mond kunnen
houden, zodat de ander de kans krijgt iets te
zeggen datje nog niet voor hem hebt ingevuld.'
Leren luisteren
Bij de Rabobank Utrecht hebben inmiddels drie
groepen deelgenomen aan een training 'Ver
zuim de baas' en er volgen er nog twee. 'We
willen de medewerkers zo goed mogelijk voor
bereiden op de nieuwe taken in het kader van
het superakerschap. Dat was ook de wens van
onze OR', zegt Ad van der Vliet, onderdirecteur
Financieel Beheer. 'Bij onze bank kennen we al
enige jaren het systeem van ziek melden bij de
direct leidinggevende, dus dat was voor ons niet
nieuw.' Van der Vliet nam aan één van de trai
ningen deel en vond dat een leerzame ervaring.
'Dit specifieke onderwerp wordt nog eens uit
een andere hoek belicht dan je gewend bent. Ik
heb er wel iets aan gehad. Het belangrijkste is
misschien wel dat je leert luisteren. Als leiding
gevende heb je snel de neiging het gesprek naar
je hand te zetten', zegt Van der Vliet. Hans
Elsendoorn, hoofd van de afdeling Assurantiën
van de Rabobank Utrecht voegt daaraan toe:
'Het is wel goed dat je in zo'n training wordt ge
confronteerd met diverse mogelijkheden. Dan
sta je er in de praktijk niet zo vreemd voor. Voor
al mensen die verbaal wat minder vaardig zijn,
zien toch wel op tegen dat soort gesprekken.'
/li fa t fis
fy -ei pmc/ia"'i
tyiton dc {ÊM
Ejs. iCmJoo Medtriasu/^Ê
arn rcdo Miflesv i'tmujr
Öre&tveiM Orti AcffajÊ
éjm
