Computer
virussen:
taaie tegen
standers
Beslist onvriendelijk
fst pBeve^iging
Virussen hebben twee opvallen
de eigenschappen: ze zijn be
smettelijk en ze vermenigvuldi
gen zich snel. Dat geldt ook voor
computervirussen.
Computervlrus, wal Is dat?
GEHAD
Nummer 20/18 oktober 1993
Al een virus gehad? Hopelijk niet,
maar de kans dat dat - ondanks alle
voorzorgsmaatregelen - eens zal ge
beuren is niet uitgesloten. Het aantal com
putervirussen groeit nog steeds en daardoor
neemt het besmettingsgevaar toe. Daarom
wekken posters PC-gebruikers binnen de
Rabobankorganisatie op de beveiligings
voorschriften in acht te nemen, om zo be
smettingsgevaar zoveel mogelijk uit te slui
ten. Want een computervirus kan grote ge
volgen hebben. Niet alleen zijn de kosten
om de PC te schonen hoog. Ook gaat er veel
tijd zitten in het herstel van het verloren ge-
gane werk.
Virus-checkers Door het gebruik van
virus-checkers binnen de Rabobankorgani
satie is de kans op besmetting aanmerkelijk
verminderd, maar toch wordt zo nu en dan
nog een virus gesignaleerd. 'Onderschat de
kans op een virus niet', is het advies van Ka-
rel Reussink van Informatisering Betalings
verkeer. 'De grootst mogelijk achterdocht is
op z'n plaats, want de oorzaak van besmet
ting zit meestal in een klein en onverdacht
hoekje. Het kan voorkomen dat een mon
teur een besmette diskette gebruikt. Het is
ook mogelijk, dat er uit een onverdacht dis
tributiekanaal een besmette diskette bin
nenkomt, dat een besmet programma wordt
opgestart dat nota bene nog in de originele
verpakking zit. Of dat er een PC wordt afge
leverd waar al software inzit. En een virus.
Controleren en nog eens controleren is dus
het parool. Start bijvoorbeeld nooit op van
een vreemde diskette, zonder deze te con-
In 1983 schreef de Amerikaanse dr.
Cohen als wetenschapper een computer
programma dat zichzelf kon vermenigvul
digen, zich aan andere bestanden kon
hechten en dat de werking van de com
puter kon beïnvloeden. Cohen schiep
daarmee onbedoeld het eerste nog vrien
delijke computervirus. Er zijn inmiddels
al zo'n drieduizend virusprogramma's ge
schreven en er komen er nog steeds bij.
Beruchte namen als Michelangelo, Je-
rusalem, Form en Frodo verwijzen naar
beroemde, destructieve virussen. De
scheppers van computervirussen werken
anoniem. Begrijpelijk, want hun bedoelin
gen zijn beslist onvriendelijk en hun han
delingen zijn strafbaar.
troleren of te laten
controleren. Ook
als de PC niet wil
opstarten kan de
besmetting toch
hebben plaatsge
vonden.'
Herkennen van
een virus Maar
hoe is een virus te
herkennen? Reus
sink: 'Die vraag is
niet eenvoudig te
beantwoorden. Ei
genlijk kunnen alle
vreemde storingen
een virus als oor
zaak hebben. Een
besmette PC kan
geet er daarom geen. Het zou niet de eerste
keer zijn dat een opgeschoonde PC direct
weer besmet raakt. Worden thuis dezelfde
diskettes gebruikt, controleer dan ook de
PC en de diskettes thuis. Voor het herstel
van de bestanden zullen vaak back-ups wor
den gebruikt. Ik kan alleen maar sterk advi
seren: Maak die back-ups regelmatig.'
Virus-check Reussink: 'Volg de daar
voor gestelde regels zo strikt mogelijk na. Ze
liggen eigenlijk voor de hand. Maak gebruik
van de meest courante virus-check pro
grammatuur. Start nooit op van een vreem
de en ongecontroleerde diskette. Laat niet
per ongeluk een diskette zitten in een dis
kettestation en berg zelf je diskettes op. Ge
bruik geen vreemde software zonder een
controle vooraf op virussen. Zorg dat vreem
den je PC niet zonder meer kunnen gebrui-
CSJi 5
t f(
iHLZ
oeC)
4tlk 1 S
M -eef
1 I t?|
I C 1
m k
CfCIJ
tTOT
ftDTGZ !?Cft
■ff*** M.NM1JS e CBT.m 1 MIK
■iBB.pifwtt icnrictc.cixi cranjtr «mum
sCnnc.SSMJe rffSNTE.Tftl k MIIM).
J^L^!,CI#,l*UIC4*7tólk9texXP 11,11 aa.mm i
taarOClftAI.F X
o t m
nm m im
it a n j
LFIScft a I R
f m c i
ir.ni m
CZftf
si i
f m
.t
UB
ur i
mm i s
PCftC.M
onverwachte en onver
klaarbare kuren krij
gen. Een paar voor
beelden: Stukken tekst
verdwijnen van het
scherm, menu's gaan
aan de wandel, be
standen raken zoek of
er verschijnen onbe
kende, onverwachte
boodschappen of te
kens op het scherm. Of
je signaleert een on
verwacht verhoogde
schijf-activiteit, wantje
ziet dat het lampje
voortdurend oplicht.
Maar er zijn er meer. Je
moet beslist de sys
teembeheerder waarschuwen als de PC af
en toe een muziekje laat horen. Maar ook als
de snelheid van de PC zonder reden sterk te
rug loopt, met name bij het opstarten van
programma's, als de beschikbare geheu
genruimte plotseling minder wordt of als de
harde schijf volloopt. En tenslotte moetje be
slist denken aan besmetting als de oor
spronkelijke lengte van bestanden, waarvan
de aanduiding COM of EXE is, groter wordt
zonder dat er iets aan veranderd is.'
Direct waarschuwen Reussink: 'Waar
schuw, bij een vermoeden van besmetting,
direct de systeembeheerder. Hij heeft een
draaiboek klaarliggen om de besmetting zo
beperkt mogelijk te houden. Vroeg ingrijpen
kan erger voorkomen. De systeembeheer
der zal alle diskettes willen controleren. Ver-
Onder het begrip 'computervirus' valt een hele verza
meling programma's die verschillende technieken han
teren om zich te vermenigvuldigen en te verplaatsen. Het
virusprogramma bevat tevens een code, die meestal een
agressief karakter heeft.
De belangrijkste vormen zijn de 'boot'-virussen en de
'programma'-virussen.
'Boot'-virussen nestelen zich in opstart-routines van de
PC. Zodra de PC wordt gestart, probeert het virus deze
te besmetten.
Programmavirussen zijn een onderdeel van een toepas
sing of een spelletje. Pas als de toepassing of het spel
letje wordt gebruikt, zal de virus zich gaan verspreiden.
Meestal zonder dat de PC-gebruiker er iets van merkt.
ken, dus zet hem uit bij het weggaan of
gebruik een schermbeveiligingsprogramma
met wachtwoord. Wie thuis ook op een
PC werkt, moet er op toezien dat huisgeno
ten zich ook aan deze regels houden, zodat
er via thuiswerk geen virus in het systeem
van de Rabobankorganisatie terecht kan ko
men.'
'Overigens', zegt Reussink, 'is niet al
leen de maker van een virusprogramma
strafbaar. Volgens het Wetboek van Straf
recht is 'iemand, door wiens schuld het te
wijten is, dat computergegevens weder
rechtelijk worden veranderd, gewist, of on
bruikbaar worden gemaakt' dat ook. Een re
den temeer om de regels die er zijn om be
smetting door virussen te voorkomen, zo
strikt mogelijk na te leven.'
SALLBS
