Heldere normen en waarden van zakelijk belang 'Moreel handelen is zakelijk optreden door verder te kijken dan je neus lang is. Als je zaken doet met een cliënt en je merkt dat hij het niet zo nauw neemt met zijn relaties, dan kom je zelf ook een keer aan de beurt. Hij zal de bank, als hij die niet meer nodig heeft, ook tillen.' Dat zegt Fred Horbeek, hoofd van de stafgroep Coördi natie Beveiliging Rabobankorganisatie. band Nummer 19/4 oktober 1993 Horbeeks stafgroep houdt zich bezig met alle risico's die de Rabobankor ganisatie loopt, met uitzondering van de commerciële risico's die inherent zijn aan financiële dienstverlening. De taken van de stafgroep kunnen worden ingedeeld in be leidsvoorbereiding van beveiligingsvraag stukken, de coördinatie van de beveiligings eenheden die door het lijnmanagement in het leven zijn geroepen én het doen van cri sismanagement en fraudebestrijding. Registreren en adviseren Horbeek ver telt: 'We registreren ongebruikelijke transac ties, overvallen, verlies, diefstal, verduiste ring, inbraak en vernieling. Verder doen we daar ook onderzoek naar. Zo wordt door de activiteit Crisismanagement en Fraudebe strijding bij de vaststelling van een strafbaar feit de politie en/of de justitie ingeschakeld. Vaak gebeurt dat in overleg met andere een heden binnen de Rabobankorganisatie. Daar naast geeft deze activiteit advies over hoe in specifieke situaties het beste te handelen.' Steeds drukker Coördinatie en Bevei liging krijgt het de laatste jaren steeds druk ker. Horbeek ziet hiervoor een aantal rede nen: 'Aan de ene kant de verslechterende economische situatie en méér criminaliteit. Aan de andere kant een grotere bekendheid en een grotere efficiency.' Met grotere effi ciency doelt Horbeek op een betere registra tie waardoor meer dubieuze zaken aan het licht komen. Méér criminaliteit wil hij niet zon der meer toeschrijven aan een verlies van normbesef binnen de samenleving. Horbeek: 'Je kunt wel met minister Hirsch Ballin roe pen dat er een toenemende normvervaging is, maar naar mijn mening moetje dat nuan ceren. Criminaliteit komt enerzijds voort uit armoede en achterstand; het gevoel er niet bij te horen. Anderzijds wordt criminaliteit ver oorzaakt door pure materiële begeerte. In het onderste deel van de samenleving gaat het om recht door zee diefstallen en over vallen. Men vergeet echter wel eens dat zon der helen er ook geen stelen zou zijn. Zo zien we bij veel mensen een grote verontwaardi ging als 's nachts, een straat verderop, een gerenommeerde sportzaak wordt beroofd van al haar dure kleding. Maar op het mo ment dat mensen dan een aantal dagen la ter op hun werk door iemand worden aange sproken, en een prijzig trainingspak vooreen paar tientjes kunnen aanschaffen, ligt het met die verontwaardiging opeens heel an ders. Dan wil men nog wel eens voor een dub beltje op de eerste rang zitten.' Democratisering van criminaliteit Hor beek: 'De middengroep van onze samenle ving is decennia lang met gezegden als 'Gij zult niet stelen' en 'Misdaad loont niet' op het rechte pad gehouden. Inmiddels weten we beter: misdaad loont wel. Dat zie je te genwoordig het duidelijkst bij de zogenaam de geïnstitutionaliseerde misdaad. Die vindt doorgaans plaats op hoog niveau. Men steelt niet direct zelf, maar weet de diefstal handig te verpakken, zoals bij vormen van beleg gingsfraude. In het algemeen kun je bij de normvervaging in onze maatschappij spre ken over een democratisering van de crimi naliteit. We zijn er praktisch allemaal debet aan. Het probleem is niet dat er zoveel die ven zijn, maar dat de mensen stelen, heb ik eens horen zeggen.' Verstrengeling met onderwereld Vol gens Horbeek brengt de toenemende crimi naliteit een groot gevaar met zich mee: 'We lopen het risico dat we als bank vanuit de bo venwereld verstrengeld raken met de onder wereld. Criminelen beschikken over giganti sche hoeveelheden geld. Dat moeten ze wit wassen. Door wetgeving zoals de op komst zijnde Wet Melding Ongebruikelijke Trans acties en de Wet Identificatie bij Financiële Dienstverlening wordt dat steeds moeilijker. Maar als daardoor de rek eruit is, dan gaan criminelen het anders regelen. Ze gaan za kelijke belangen opbouwen in legale bedrij ven. Dat is aantrekkelijk, want ze financieren dat goedkoop met middelen uit de criminali teit. Daarnaast gebruiken ze zakelijk dezelf de methoden als in het criminele circuit. De corrumpering trekt daarbij, als je niet oppast, makkelijk door naar medewerkers van de bank. In het jargon heet dat platmaken. Cri minelen hebben nu eenmaal een duidelijk hoger inkomen dan mensen die bij een bank werken. Daar komt bij dat voor medewerkers van de bank de grens tussen wat wel en niet toelaatbaar is, niet altijd even makkelijk te trekken is.' Discussie goede zaak Juist omdat die grens niet altijd even makkelijk is te trekken, staat Horbeek positief tegenover de brochu re 'De signatuur van de Rabobank', die mo menteel binnen de organisatie wordt be sproken: 'De discussie over normen en waar den is een goede zaak. Medewerkers weten voor zichzelf best wat wel en niet kan. Zeker als je hen er in de werksituatie een aantal ke ren op attent maakt. Maar door het verdui delijken van onze normen en waarden, geven we elkaar binnen de organisatie een extra steuntje in de rug.' Geen verheven uitspraken Naar de me ning van Horbeek gaat het bij de normen en waarden in de brochure niet om verheven uit spraken: 'Als je het wel beschouwt zijn het veel zaken die zijn afgeleid van beginselen, die je tijdens je opvoeding al leerde. Integri teit heeft alles te maken met gewone zaken. Bijvoorbeeld met 'Gij zult niet stelen'. En van duurzaamheid in relaties kun je zeggen dat we geen geldwinkeltje willen zijn. Zo verlenen we geen consumptief krediet aan cliënten die met ons geen langdurige relatie beogen. Door als bank 'vreemde' cliënten van dit soort kredieten te voorzien steken we deze mensen vaak tot hun nek in de schulden. Dat levertje als bank uiteindelijk wel winst op, maar je veroorzaakt tegelijkertijd maat schappelijk grote problemen en wellicht een aantal oplichtingszaken. Vorig jaar waren dat er circa 20, tot het derde kwartaal van dit jaar zijn het er al 32. Daar komt bij dat we over tuigd zijn dat niet alles bij ons wordt aange meld.' Fatsoensrakkerij Het is volgens Hor beek niet altijd even eenvoudig om als bank te zeggen: dat financieren we wel en dat niet. Hij maakt daarbij een onderscheid tussen dat zeggen en dat roepen. Horbeek: 'Als je als bank gaat roepen 'Dat financieren we niet', wordt het al snel fatsoensrakke rij. Alsje bijvoorbeeld pros titutie op morele gronden niet wilt financieren, zie je weer hetzelfde dilemma als bij helen en stelen. Veel mannen mogen er wel gebruik van maken, maar die meiden mogen dat niet doen. Je kunt als bank wel zeggen dat prostitutie als bedrijfstak zeer gevoelig is voor criminaliteit. Er is meestal geen duidelijke boekhouding en daarom kunnen onder andere drugsgelden relatief een voudig worden witgewas sen. Daar willen we niet aan meewerken.' 'Je kunt dat gewoon zakelijk bekijken', zegt Horbeek. 'Op korte termijn zou je er misschien wel wat aan kunnen verdienen, maar op de lange termijn is het voor ons als bank geen sector waarin we thuis horen. In een zakelijke relatie moet er wederzijds ver trouwen zijn. De ervaring leert, dat een slechte moraliteit zich uiteindelijk altijd tegen je keert. Binnen je werk moetje het zakelijk houden. Zo min mogelijk geheimhouding, duidelijke en heldere normen en waarden en aan je cliënten geen zaken verkopen die ze niet nodig hebben of die ze in de proble men brengen. Dat heeft niet alleen met mo raliteit te maken, het is ook gewoon welbe grepen eigenbelang.' Criminaliteit wordt ook veroorzaakt door materiële begeer te. Zonder helen zou er geen stelen bestaan.

Rabobank Bronnenarchief

blad 'Raboband' | 1993 | | pagina 13