'Ik denk dat de brochure
'De signatuur van de
Rabobank' concreter kan'
hand
Over bankieren en ethiek moet volgens Jaap Wisse, directeur van
de Rabobank Terneuzen-Axel, niet verheven worden gedaan. Wisse
stelt: 'Bij de vraag wat wel en niet kan is veel te herleiden tot de
normen en waarden die je leerde tijdens je opvoeding en latere
ontwikkeling: eerlijkheid, voorzichtigheid en fatsoen. Als ik daarmee
in het achterhoofd kijk naar de brochure de 'De signatuur van de
Rabobank' denk ik dat die concreter kan. We kunnen op dat gebied
naar elkaar toe best duidelijker zijn.'
Nummer 18/20 september 1993
Bij het aanknopen van nieuwe relaties
is men bij de Rabobank Terneuzen-
Axel selectief. Wisse vertelt: 'Voor
het accepteren van particuliere cliënten
checken we eerst een aantal bestanden
waaronder dat van het Bureau Krediet Regi
stratie in Tiel. Staat men daar te boek als
slechte betaler dan ontvangt men van ons
een keurig briefje waarin we beleefd aange
ven geen prijs te stellen op een relatie. Iets
vergelijkends doen we ook op de bedrijven-
markt. Ik vind bijvoorbeeld dat we niet trots
moeten zijn op de positie van grootste fi
nancier van de horeca. Vanzelfsprekend zit
ten er ook in die sector best hele goede tus
sen, maar vaak wordt er nog veel te naïef ge
daan. In Terneuzen willen we liever geen re
latie met koffieshops, cafés, gokhallen en
dergelijke. Het is daarbij natuurlijk altijd
moeilijker tegen een cliënt nee te zeggen
dan ja. Maar daarin moetje zakelijk denken.
Wij streven naar een situatie waarin we kun
nen zeggen dat wij trots zijn op onze cliën
ten, en zij op ons.'
Vijf domeinen Wisse werkt 27 jaar bin
nen de Rabobankorganisatie waarvan de
laatste 11 jaar als directeur van Rabobank
Terneuzen-Axel. De bank ligt in Zeeuws-
Vlaanderen tussen de Schelde en de grens
met België. Wisse: 'Je kunt bij een indeling
van de activiteiten in het werkgebied van
onze bank spreken over vijf domeinen. In de
agrarische sector hebben we bijna de hele
markt, voor de particulierenmarkt zitten we
op 60 procent en bij de bedrijvenmarkt ligt
dat percentage rond de 40. Daarnaast fi
nancieren we een flink aantal binnenschip
pers en zijn we binnen de organisatie een
echte beleggersbank. Voor voornamelijk Bel
gen hebben we een speciale beleggingsaf
deling, met jaarlijks meer dan een miljoen
aan provisie-inkomsten.'
Zakenmoraal Over de zakenmoraal in
het grensgebied Zeeuws-Vlaanderen bestaan
in de rest van Nederland behoorlijk wat voor
oordelen. Volgens Wisse worden deze ge
deeltelijk veroorzaakt door een verschillen
de beleving van normen en waarden tussen
Nederlanders en Belgen. 'De normen en
waarden wijken hier in Zeeuws-Vlaanderen
niet af van de rest van Nederland. Het, ik
noem dat weieens, mediterrane denken be
gint aan de grens. Als land zijn wij georden-
der dan onze zuiderburen. Dat heeft ook te
maken met onze geloofstraditie. In Zeeuws-
Vlaanderen is dat katholiek-protestant, in
België katholiek. Er wordt bijvoorbeeld ook
meer via de politiek geregeld dan in Neder
land. Op die bestaande verschillen in norm
beleving moeten we als bank wel alert zijn.'
Vooroordeel Wisse: 'We doen tenslotte
relatief veel zaken met Belgen. Het vooroor
deel dat alle banken in de grensstreek daar
bij maar wat aanrommelen spreek ik tegen.
Dat is beslist onzin. Voor het incident in
Hulst geldt dat als banken onverhoopt vol
ledig uitglijden er direct moet worden inge
grepen door Rabobank Nederland, anders
wordt de schade voor de organisatie als
maar groter. Die kans op uitglijden wordt er
niet minder op. Met het stagneren van de
economie zie je dat steeds meer onderne
mers hun ondernemingsrisico proberen af te
wentelen op leveranciers en banken. Verder
zie je in toenemende mate hele inventieve
juridische constructies, die bij nadere be
schouwing lucht blijken te zijn. De verbon
denheid van ondernemers met hun bedrijven
neemt af. Voor ons als banken betekent dit
dat het risicoprofiel groter wordt, waardoor
de kans op verliezen stijgt.'
Inzetten op 150 procent 'Om aan die
vervlakking het hoofd te bieden wordt er bin
nen onze bank regelmatig over dit soort ver
schijnselen gesproken. We zijn tot de con
clusie gekomen dat er bepaalde sectoren
Jaap Wisse: 'De verbondenheid van on
dernemers met hun bedrijven neemt af.
Voor de bank betekent dit dat het risi
coprofiel groter wordt.
zijn die we als bank beter grotendeels links
kunnen laten liggen. Je kunt daar met je
medewerkers nooit duidelijk genoeg in zijn.
Als directeur geef je in die discussie aan je
medewerkers een aantal heldere voorbeel
den. Je zet bij wijze van spreken in op een
moraal van 150 procent, en als daar dan in
de praktijk rond de 100 procent van over
blijft, ben je op de goede weg.'
Afnemende belangstelling De belang
stelling van de leden voor het bankbeleid
van de Rabobank Terneuzen-Axel is volgens
Wisse door de jaren heen afgenomen. Wis
se: 'In het verleden werd de ledenvergade
ring door zoveel mensen bijgewoond dat we
die vergadering door ruimtegebrek buiten de
bank moesten houden. Tegenwoordig hou
den we de ledenvergadering nog voor een
handvol leden. Daar komt bij dat door het
duurder worden van de markt van creditgel-
den, het als bank steeds moeilijker wordt het
coöperatieve voor onze leden waar te maken
door een lager tarief. Ik denk dan ook dat het
coöperatieve meer tot uiting moet komen in
de manier waarop wij met onze cliënten om
gaan. Het in moeilijker tijden lang achter
onze cliënten staan, is belangrijker dan een
achtste minder rente. Onze cliënten vinden
dat zelf ook.'
Niet doorslaan Wisse: 'Alhoewel je in
dat 'lang achter de cliënt blijven staan' na
tuurlijk ook weer niet moet doorslaan. De af
weging tussen wel en niet door financieren
is niet altijd makkelijk. Zo zie je op de agra
rische markt cliënten die je qua rendement
eigenlijk niet kan door financieren, maar die
wat de zekerheden betreft voldoende waar
borg bieden. Bij dit soort cliënten moetje
twee jaar van tevoren beginnen over te bren
gen dat ze beter uit zijn als ze zelf het be
sluit nemen te stoppen, dan dat er uitein
delijk moet worden geveild. Daar komt bij dat
in de markt op zo'n moment al snel wordt be
weerd dat de bank hem kapot heeft gefi
nancierd. Bij het vraagstuk voor de agrariër
om te stoppen is het sociale probleem vaak
groter dan het financiële. Je moet hem lang
van tevoren beginnen voor te bereiden op die
grote stap.'
Helder Wisse geeft aan dat hij de bro
chure 'De signatuur van de Rabobank' zelf
gaat bespreken met zijn bestuur en raad van
toezicht. Hij meent dat je over wat je als
bank wel en niet wenselijk vindt helder moet
zijn. Wisse: 'Ik stoor me bijvoorbeeld aan
uitbundig declaratiegedrag. Dat past niet bij
onze organisatie. Dat geldt in mindere mate
ook voor 'studietrips'. Natuurlijk zijn die be
langrijk, maar ik heb de indruk dat excursies
soms teveel een verstrooiend karakter heb
ben. Hetzelfde geldt voor de vooroordelen
van het gerommel aan de grens. Ik denk dat
het prima is dat Rabobank Nederland daar
volwassen mee omgaat en zich hierover dui
delijk uitspreekt. We moeten dat als organi
satie ook wel, nu we tegenwoordig vestigin
gen hebben in Luxemburg, Zwitserland, op
de Kanaaleilanden en op Curagao.
Dat is denk ik ook de winst van de dis
cussie over de signatuur van onze organi
satie die we momenteel voeren. We komen
zo op centraal niveau tot een aantal richtlij
nen, die toegespitst naar lokaal niveau, al
lerlei uitwaaiers krijgt. Juist doordat die in
vulling lokaal kan verschillen, moeten die
richtlijnen zo concreet mogelijk zijn. Zodat
als je er in de praktijk gebruik van maakt, je
kunt werken met heldere ijkpunten.'
