•Jummer 15/9 augustus 1993
Jaarna al snel een
succes. 'Wij kijken in
«Jederland altijd een
jeetje naar de cen-
en', aldus De Haas,
en het besef groeide,
Jat ons land te klein
s voor de exploitatie
/an diverse infrastruc-
:uren. Maar ook dat
ro'n opzet veel te
tostbaar zou worden
als iedere bank zelf
alle kosten daarvan
rou moeten betalen.
De conclusie was dan
aok dat samenwer-
<ing de beste oplos
sing zou bieden, ook
al betekende dat mis
schien het inleveren
van wat concurrentie
mogelijkheden. Nu
heeft iedere bank een
eigen netwerk waar zij
ook commercieel ver
antwoordelijk voor is.
Daarnaast is er voor
gezamenlijke reke
ning één infrastruc
tuur waar de diverse
netwerken aanhan
gen.'
Opbouw 'In die structuur zit de Bank-
GiroCentrale, de organisatie die onder meer
het interbancaire betalingsverkeer tussen
zo'n zeventig Nederlandse banken regelt',
legt Kremers uit. 'En IAN, het Interbancair
Autorisatie Netwerk. Daaraan hangen niet
alleen de netwerken van de banken, maar
ook die van Beanet, de centrale schakel tus
sen betaalautomaten op de verkooppunten
en de computers van de banken. En van
EPSS, het European Payment Services Sys
tem in Brussel, de organisatie die gea-
gebruik vanuit diverse daaraan gekoppelde
Europese landen mogelijk maakt. In de na
bije toekomst komt daar een verbinding met
New York bij voor transatlantische transac
ties. Voor datacommunicatie is elektronisch
betalingsverkeer eigenlijk een eenvoudige
techniek', constateert Kremers.
On-line to issuer De Haas: 'Indertijd
werden de netwerken toch nog wat primitief
aan elkaar gekoppeld. Daar kwamen pro
blemen van en die leidden op hun beurt tot
de beslissing dat iedere transactie die via
welk netwerk dan ook binnenkwam, altijd
eerst voor fiattering doorgeleid moest wor
den naar de eigen bank van de pas- of card-
houder. Het systeem 'On-line to issuer' vol
doet nu uitstekend. Zo goed zelfs dat ande
re landen ons als voorbeeld nemen.'
Gastgebruik 'De problemen waar ik
het over had, ontstonden in 1985 door de
introductie van het gastgebruik', vertelt De
Haas. 'Het gastgebruik draaide totdat me
dewerkers van Veronica Nieuwslijn bij Wijf
fels een koffer met geld op het bureau de
poneerden met de mededeling: Dit is uw
geld. We hebben het uit uw automaten ge
haald.' Het gastgebruik ging voor een aan
tal maanden uit de lucht en er werd beslo
ten tot het 'On-line to issuer'-systeem. Er
wordt wel eens gezegd dat Nederlandse
banken een fraude-tic hebben. 'Dat zal dan
wel', zegt De Haas, 'maar onze huidige ma
nier van werken is niet fraudegevoelig. En
Kremers: 'Een kink in de kabel is geen
probleem meer.
dat is wel heel plezie
rig, want zelfs bij ge
ruchten kan een cliënt
al afhaken. In Italië
kwam door een affaire
met de geldautomaten
het hele gebruik van
het elektronisch beta
lingsverkeer plat te lig
gen. Het heeft wel een
jaar geduurd voor het
weer enigszins op gang
kwam.'
Betaalautomaten
Kremers: 'De belang
rijkste filosofie achter
de geld- en betaalauto
maten is ingegeven
door de vraag: Kunnen
we het betalingsver
keer zo goedkoop
mogelijk maken? En in
het verlengde daarvan:
Hoe kunnen we het
kostendekkend ma
ken? Dat betekent een
enorme investering
van onze kant om de
klant ter vervanging
van de traditionele pro-
dukten, andere pro-
dukten aan te bieden
die voor ons als bank
goedkoper zijn. In 1985 verschenen in
Noord-Brabant de eerste betaalautomaten.
De zogenoemde Brabantproef ging van start
bij plaatselijke benzinestations en enkele
winkels. Nu in 1993 zitten we op zo'n 1,5
miljoen transacties per
maand. Een enorme groei
markt die nog lang niet
aan het eind is.'
Buitenland De Haas:
'Momenteel doen we tes
ten met het buitenlandge
bruik van de betaalauto
maat. Het wordt in de na
bije toekomst voor Neder
landers mogelijk vanuit het
buitenland met pas en pin
code te betalen. Buiten
landers kunnen dan van
hieruit hetzelfde doen.
Spanje was bijna klaar
voor dit zomerseizoen,
maar wij waren nog niet te
vreden over de resultaten.
We vonden het afbreukrisi
co nog te hoog. Er moet
nog wat meer aan worden
gesleuteld, zodat we er ze
ker van kunnen zijn dat we
een goed produkt leveren.
Het aantal correcte trans
acties moet 100 procent
zijn. Want al wordt de fout
in het buitenland gemaakt,
onze klanten komen bij
ons klagen. We hopen er
volgend jaar februari ope
rationeel mee te zijn.'
Kosten Kremers:
'Technisch gezien is er niet
zo'n groot verschil vergele
ken met gelduitgifte. Ook
hier kan gebruik gemaakt
worden van een solide en
veilig netwerk. De accep-
Supermarkten
tatie van de betaalautomaat door het pu
bliek ligt ver boven de 80 procent. In die zin
staat niets het succes van deze vorm van
elektronisch betalen in de weg. De compli
caties liggen aan de bedrijvenkant en heb
ben te maken met de kosten. Bedrijven be
talen de betaalautomaat, de datacommuni
catie en ook de verwerking door Beanet. Per
transactie is het bedrijf al gauw een bedrag
tussen dertig en zeventig cent kwijt. Er is de
laatste drie jaar een stevige discussie ge
voerd over die kosten. Helaas wat te veel via
de media en niet rechtstreeks met de ban
ken. Belangrijkste reden voor de kosten is
de controle van de transacties bij de eind-
bank. Doe je dat niet dan giert de fraude zo
de pan uit.'
Engelse toestanden 'Is er geen con
trole bij de eindbank, dan krijgen we, zoals
we hier zeggen, Engelse toestanden', voor
spelt Kremers. 'Daar staan de systemen off-
line. Er wordt geen goedkeuring gevraagd bij
de bank, maar er wordt gewerkt met een be
paalde limiet. Dat betekent voor de georga
niseerde misdaad een inkomstenbron van
ongeveer 1,4 miljard op jaarbasis. In Ne
derland, Duitsland en Scandinavië is dit sys
teem niet gekozen, omdat die fraudegevoe
ligheid werd voorzien. Frankrijk kent een
merkwaardig systeem waarbij een strookje
uit de automaat komt, dat moet worden ge
tekend. Het is zo omslachtig en fraudege
voelig dat er nu wordt gewerkt aan de groot
schalige introductie van de chipcard. Een
prachtig systeem waarbij geen autorisatie
via het netwerk nodig is, omdat alles al in de
chip zit.'
'De kosten van contro
le zijn niet gering', ver
volgt Kremers. 'Zeker
niet voor supermarkten
die met een heel kleine
winstmarge werken. Er
zit ongeveer één gul
den winst op een om
zet van vijftig gulden.
Moet er van die ene
gulden nu ook nog
eens een paar dubbel
tjes af voor de betaal
automaat, dan blijft er
niets over. Aan de an
dere kant bespaart de
betaalautomaat veel
werk. Geld tellen bij
voorbeeld, de kas op
maken. Een midden
stander telt die uren
misschien niet, maar
de bank wel. Dat bete
kent dat wij goedkoper
kunnen draaien en uit
de winst die dat ople
vert willen we de kos
ten naar rato voor de
gebruiker verlagen.'
'Met het plaat
sen van geldautomaten
zien we de verzadi-
gingsgraad naderen',
aldus Kremers. 'Moge
lijk komt er nog een
aantal bij door het slui
ten van kleine kanto
ren. Wat de betaalauto
maat betreft zijn we
nog lang niet aan de li
miet.'
De Haas: 'Buitenlandgebruik van
de betaalautomaat In Spanje is
waarschijnlijk in februari opera
tioneel.
