Neutraal
Meldpunt on
gebruikelijke
transacties
beschikbaar
Rabo
band
4'
4r
X
X
X
Eind mei baarde het weekblad
Elsevier opzien met een artikel
waarin de Rabobank Hulst cen
traal stond. Dat verhaal oogstte
veel publiciteit en het leverde
zelfs vragen op in de Tweede Ka
mer. Het witwassen van geld en
de positie daarbij van medewer
kers was vervolgens punt van
discussie voor de Hoofddirectie
en de vakorganisaties. Dat re
sulteerde in het instellen van
een onafhankelijk meldpunt
waar medewerkers terecht kun
nen als er elders geen gehoor is.
Melden ongebruikelijke transacties
Normaal
Geen gehoor
bij management 1
Medewerker
Chef
Management
Plaatselijke bank
eenheid Rabobank
Nederland
Intern Meldpunt
(Crisismanagement
en Fraude
bestrijding)
Neutraal
Meldpunt
Nummer 15/9 augustus 1993
Een situatie als in Hulst, waar het hui
dige bestuur en management overi
gens volkomen buiten staan, kan heel
wat beroering teweeg brengen. Tot nu toe is
het aantal gevallen waarin de leiding van een
Rabobank niet wilde meewerken aan het
doormelden van een verdachte transactie
beperkt gebleven. Fred Horbeek is hoofd van
de stafgroep Coördinatie Beveiliging. Bij hem
is het Neutraal Meldpunt neergelegd.
Nieuwe wetten Horbeek: 'Naar ver
wachting worden op 1 januari de wet Mel
ding Ongebruikelijke Transacties en de wet
Identificatie bij Financiële Dienstverlening
van kracht. Daardoor zullen medewerkers
méér met dit onderwerp worden geconfron
teerd en wordt de kans groter dat mede
werkers in zo'n moeilijke situatie
terecht komen. Door de open wijze
van communiceren in onze organi
satie verwacht ik echter dat het
niet vaak zal voorkomen. Maar om
dat de rechtsbescherming van
medewerkers in zo'n geval van
principieel belang is, moet er een
neutraal meldpunt zijn. Ook al zou
het maar één keer per jaar voorko
men.'
Melden bij management
Banken mogen niet meewerken
aan het witwassen van geld. Dat is
vastgelegd in een gedragscode. Als
er wordt vermoed dat er iets niet in
orde is, moet dat worden gemeld
aan het management van de bank.
En het management neemt contact
op met het Interne Meldpunt bij
Rabobank Nederland. Horbeek:
'Niet altijd is de leiding van een
plaatselijke bank echter bereid om
mee te werken aan het melden van
een transactie die naar de mening
van een medewerker verdacht of on
gebruikelijk is. Dat kan bijvoorbeeld
gebeuren als de leiding van een
bank zelf erbij betrokken is.'
Doormelden Wat moet een
medewerker in zo'n situatie doen?
Horbeek: 'Als hij van mening is dat
een melding ten onrechte niet is
doorgegeven, kan de medewerker
het hoofd Coördinatie Beveiliging,
die het Neutraal Meldpunt bemant,
bellen of schrijven. Dat kan ook als
naar de mening van de medewerker
de procedure niet is gevolgd of als
er binnen de bank waar hij werkt he
lemaal geen procedures rond het
witwassen aanwezig zijn. We zijn
bereikbaar onder telefoonnummer
(030) 902105. Naar aanleiding van
de melding zal ik vervolgens een on
derzoek instellen.' Zolang dat nodig
is, blijft de identiteit van de mede
werker geheim. 'Daarbij nemen we
de grootst mogelijke zorgvuldigheid
in acht naar alle partijen', licht
Horbeek toe. 'Niet alleen naar de
medewerker, maar ook naar het
management en de organisatie.'
Afwijkende situaties Welke feiten en
omstandigheden kunnen wijzen op een ver
dachte transactie? Horbeek: 'Het gaat altijd
om afwijkingen van wat gebruikelijk is. Fei
ten en omstandigheden die op een ver
dachte transactie kunnen duiden zijn bij
voorbeeld afwijkingen van het normale ver
loop op de rekening. Of een afwijking van
wat er gebruikelijk is in de inkomensgroep
waartoe de cliënt behoort. Maar een ver
dacht persoon kan ook zonder een aanwijs
bare reden bankieren buiten het werkgebied
of zonder een duidelijk economisch doel
transacties laten uitvoeren.'
Herkennen Hoe kan een medewerker
zo'n afwijkende situatie herkennen? 'Mo
menteel ontwikkelt de overheid zogenaam
de indicatoren. Dat zijn aanwijzingen voor
transacties die ongebruikelijk zijn. We heb
ben inmiddels allerlei hulpmiddelen om de
plaatselijke banken op de hoogte te brengen
van de ontwikkelingen', zegt Horbeek. 'Zo
heeft de Nederlandse Vereniging van Ban
ken voor medewerkers de video 'Mario A' en
een bijbehorende brochure laten maken. De
video is beschikbaar op de meeste banken,
maar van de brochure zijn er te weinig afge
nomen, zeker als je bedenkt dat die voor ie
dere medewerker is bestemd. Het NIBE ver
zorgt een workshop over de bestrijding van
het witwassen van geld bestemd voor het
management, interne controleurs en mede
werkers die zijn belast met het instrueren
van collega's. Het NIBE geeft bovendien een
losbladig handboek uit over dit onderwerp
en medewerkers van Crisismanagement en
Fraudebestrijding verzorgen cursussen en
lezingen.'
Consequenties Wat zijn de conse
quenties als een bank zich niet houdt aan
de regels voor het identificeren, legitimeren,
registreren en melden? 'De bank en dus de
directies en besturen zullen kunnen worden
vervolgd voor strafbare feiten. De bank
heeft er daarom veel belang bij dat er wa
terdichte procedures zijn om witwassen te
voorkomen en om witwaspraktijken te mel
den. Medewerkers kunnen zich in principe
niet schuldig maken aan het niet melden.
De financiële instelling is meldingsplichtig en
niet de individuele medewerker.
Naast het Neutraal Meldpunt
is er het Intern Meldpunt. Gaat al
les volgens de afspraken, dan
moeten daar de meldingen terecht
komen. De afdeling Crisismanage
ment en Fraudebestrijding treedt
voor de Rabobankorganisatie op
als Intern Meldpunt. Deze afdeling
onderhoudt het contact met het
meldpunt van Justitie, dat op 1 ja
nuari start. Daarom is besloten het
Neutraal Meldpunt te beleggen bij
het hoofd van de stafgroep Coördi
natie Beveiliging. Binnen de staf
groep is er inzicht in de meidhisto
rie van de betreffende banken en
inzage in de voor het onderzoek
noodzakelijke bestanden. Hor
beek: 'We denken op deze wijze de
vereiste zorgvuldigheid te kunnen
waarborgen.'
Horbeek is verantwoordelijk voor de meldingen aan het Cen
traal Meldpunt.
